Adressiz Sorgular

içinde birleştirir, onların gelişmesini yönlendirir. Ve bir devrimci militanın kapitalizmin yoz
değerlerinden, karanlık korkularından, kör içgüdülerinden ve kaderci görüşlerinden arınmasına hizmet
eder.
Proleter sosyalist ideolojiyi; sosyal demokrasi, modern revizyonizm, Troçkizm, küçük burjuva sosyalizmi
vs. gibi diğer burjuva ideolojisi çeşitlerinden ayıran temel bir karakteristik de, onun, burjuva
ideolojiyle bağdaşmazlık içinde olan tek ideoloji olmasıdır. İşte, bu bağdaşmazlık, işkence tezgâhı gibi
kapitalizmle uzlaşma noktalarının, dolayısıyla düzenle arada köprü olabilecek zaafların adeta büyüteçle
arandığı bir alanda, direnmeye kaldıraç olması bakımından oldukça büyük önem taşır. Ama eğer
işkence altındaki kişinin ideolojisi Marksizm-Leninizm değil de küçük burjuva ideolojisi ise, onunla,
burjuva ideolojisini ve politikasını temsil eden işkenceciler arasında pek çok geçiş ve uzlaşma noktaları
olacak, baskı arttığı ölçüde bunlar da artacak ve çözülmeyi kolaylaştıracaktır.
Diğer yandan, işkencede direnmeyle politik mücadele arasında da güçlü bir bağ vardır. Hatta bir bakıma
direnme politik mücadelenin bir parçasıdır. Çünkü politik mücadele nasıl "bir şey uğruna" "bir
şeye karşı" genel bir mücadeleyse, işkencede direnmek de o aynı "bir şey uğruna" "bir şeye karşı"
özel bir mücadeledir.
Buradan, politik mücadele alanındaki mevzilenmenin, dolayısıyla "uğruna"lık ve "karşı"lık derecelerinin
işkence tezgâhı üstüne mutlaka gölgesinin düşeceği ve ona yansıyacağı sonucu çıkar. Bir başka
deyişle, karşı karşıya gelen iki politik güç arasındaki uzlaşmaz karşıtlığın ve bunlar arasındaki gerilimin
şiddeti, baştan sona kadar direnmenin gelişme seyrini etkiler, örneğin işkenceci –ki o bu sıfatıyla
burjuvaziyi temsil eder– karşısında, işkence görenin proletaryanın mı, yoksa küçük burjuvazinin ya da
orta burjuvazinin mi politik temsilcisi olduğu, sonucun ne olacağı üzerinde temel bir rol oynayacaktır.
Bütün bunlardan sonra, küçük burjuva grupların ideoloji ve politikalarının işkencedeki tavırlarına gerçek
yaşamda nasıl yansıdığına bir göz atmak gerekmektedir.
Marksist-Leninist teori, küçük burjuvazinin, burjuvaziyle proletarya arasında orta bir yerde duran,
mülk sahipliğiyle proleterlik eğilimlerini saflarında birleştirmiş ve gelecekte yok olmaya mahkum olan
çelişkili ve sallantılı bir ara tabaka olduğunu öğretir bize. Bu sınıf, sadece söz konusu ekonomik ve
sosyal özellikleriyle değil, buna denk düşen ideolojik ve politik görüşleriyle de bağımsız ve kararlı bir
sınıf özelliği gösteremez. Bundan ötürü, belirli koşullarda ihtilalci bir rol oynasa ve bu potansiyeli
taşısa bile, düşmanıyla uzlaşmamak, tutarlı olmak, sonuna kadar gitmek ve her şart altında direnmek
gibi niteliklerden yoksundur, özellikle zor dönemlerde yalpalar, paniğe kapılır, mücadeleye sırt çevirir
ve teslimiyetçiliğin fışkırdığı bir kaynak haline gelir.
Küçük burjuvazinin devrimci akımlarının 12 Eylül dönemindeki yalpalamaları ve yön değiştirmeleri,
devrimci teorinin bu eski tespitinin yeni bir doğrulanmasından başka bir şey değildir. Faşist gericiliğin
toplu saldırısıyla birlikte çöküş sürecine giren bu örgütlerin gerek siyasal çizgilerinin ve örgütsel
iradelerinin, gerekse psikolojilerinin ve moral güçlerinin ciddi bir sarsıntı ve değişim süreci geçirdiği
bilinmektedir; Bu, aynı derecelerde olmasa bile, hem devrimin yavaş yavaş gerçekleşecek reformlarla
zafere ulaşacağını uman tarihsel kadercilik tutkunu "determinist" kesim, hem de devrimde küçük
grupların aktif eylemlerine ve tutkularına olağanüstü bir rol yükleyerek toplumsal gelişmenin nesnel
yasalarını dikkate almayan "volontarist" kesim için geçerlidir. Faşizmin kazandığı geçici zafer,
birincilerin yasal olanaklar üzerine kurulmuş sahte hayallerini boşa çıkartırken, sonuncuların da ütopik
devrim projelerini yıkmıştır. Sonuç: İdeallerin rafa kaldırılması, faşizmin kesin bir zafer kazandığı
inancı, politik mücadeleye karşı ilgisizlik, karamsarlık, devrimci geleneklerin inkârı, yasallık tutkunluğu
ve liberal ideolojik-siyasi mevzilere kayma olacaktır. Böylece, mücadelenin yüksek olduğu koşullarda
devrimci demokrasinin gerektirdiği görevleri az çok yerine getirebilen birçok grup, tasfiyeciliğe
geçişle birlikte, mücadele alanını terkederek kendi paçasını kurtarmaya bakıyor, eski radikalizmini
teslimiyetçilikle trampa eder duruma geliyordu. Aslında bütün bu belirtiler, küçük burjuva grupların
ideolojilerinin ve politikalarının zor bir dönemeçten geçerken uğradığı şekil bozuklukları, kırılma ve
bükülmeler idi.
İdeolojik ve politik pozisyonları bu durumda olan insanların işkence tezgâhı gibi son derece zor ve
kritik bir alan'ı başarıyla direnmeleri beklenebilir miydi? İşkencecilerin paniğe yalpalamaya, umutsuz-
16