Adressiz Sorgular

odaya götürdüler, içeri girdiğimde, sesi yabancı gelmeyen birinin bana gerçek adımla seslendiğini
işittim. Yanına yaklaşınca, bir örgütün önderlerinden X.... olduğunu gördüm bunun. Tanışıklığımız
epey eskiydi. Odada aynı konumda olan bir başka arkadaşı daha vardı.
Sıkı bir şekilde direndiklerini belli eden bir belirti yoktu. Onlara direnmek gerektiğini söyledim dostça.
X...'in önünde çay bardağı ve sigara paketi duruyordu. Sigaraya baktığımı görünce ikram etti, odadaki
işkencecilere elimden alma zevkini tattırmamak için geri çevirdim. Karşılıklı operasyonlar üzerine
konuştuk. Hayret, başımızdaki nöbetçiler konuşmama ses çıkarmıyorlardı ilk defa.
Bir süre sonra tekrar sorgu odasına aldılar. Komiserin ilk işi X...'i nereden tanıdığımı sormak oldu.
Tanımadığımı, ilk defa orada karşılaştığımı söylemekle yetindim. "Bırak numarayı" dedi, "1970'te
DEV-GENÇ yönetimindeyken, sen onun çömeziymişsin". Yaşamımda hiç kimseye çömezlik etmediğimi
söyledim, ve iğnelemelerini yanıtsız bıraktım.
Aynalı odadaki karşılaşmanın basit bir rastlantı olmadığı çıkıyordu ortaya. Bunu daha önce niye fark
edemedim diye kızdım kendime. Biz içeride konuşurken, o sırada, timdekiler teşhis aynasının ardında
bizi izlemişlerdi demek ki! Yerin kulağı vardır sözü tam da Şube için söylenmişti sanki. Adamların
niyeti, uzun süre konuşmayan insanlarda görülen iç dökme eğiliminden yararlanarak, beni konuşmaya
alıştırmak olsa gerekti.
O sırada odaya X...'i sorgulayan timden biri girdi. Orta boylu, sarışın ve kısa sakallı biriydi bu, hesap
yaptığı belli olan gözleri ile bir tilkiyi andırıyordu. Arkadaşlarıyla biraz havadan sudan konuştuktan
sonra sözü bana getirdi. Odadakileri bana karşı kaba davranmakla suçladı, bir elini dostça omzuma attı
ve oturduğum sandalyenin önüne çömeldi. Sesinde yapaylığı belli olan yumuşak ve okşayıcı bir hava
vardı. İçmeyeceğimi bildiği halde sigara ikram etti. Memleketimi sordu, yanıt vermedim, sorusunu
odadakiler yanıtladılar. Söylediğine göre hemşeri oluyorduk. Eğer ailemle ilgili bir isteğim olursa çekinmeden
söyleyebilirdim...
Sarı Papaz bıkıp usanmadan konuşuyor, bin dereden su getirip bir sohbet kapısı açmaya çalışıyordu.
Kargayı konuşturup, ağzındaki peyniri kapmaya çalışan La Fontaine'in tilkisi gibiydi. Bense susuyordum.
Hiçbir sorusuna yanıt vermedim. Hatta dinlemiyordum bile. Oyunu o kadar uzattı ki, sıkıntıdan
patlayacak raddeye vardım. Sonunda dayanamadım, "sen çocuk mu kandırıyorsun yahu?" dedim.
Odadakiler gülmeye başladılar. Adamın boşa kürek çektiğini onlar da biliyorlardı. Sarı Papazın suratı
kıpkırmızı oldu, sinirli bir hareketle elini omzumdan çekti ve odadan çıkıp gitti.
Sorgulamanın çehresi değişmekteydi: Cellat sahnenin gerisine doğru çekilirken, Papaz önüne doğru
çıkıyordu. Papazın yöntemi yumuşatmak, tartışmak, ve tabii sonuçta aldatmaktı. Zira o hile ve kurnazlıkla
iş görür, aynı hedefe bu yoldan ulaşmaya çalışırdı. Duruma göre tuzak kurar, zaaf arar, nifak sokar,
yalan söylerdi. Hem düzeni hem de arkadaşlarını lanetlemekten kaçınmaz; hele Kürt, alevi, hatta
devrimci pozu takınmaya bayılırdı. Kısacası, onun giremeyeceği kılık yoktu, seni çözmek için her yolu
denerdi. Zira o bir binbir surattı.
Papazın şansını benim üzerimde denemeye çalışacağı kesindi. Her an tetikte olmalıydım. İşkencecilerle
senli benli olmaktan, onlardan isteklerde bulunmaktan ve sözde siyasi tartışmalardan kaçındığım
sürece Papazın işini zorlaştırırdım. Karşımda beni ihanete sürüklemeye çalışan düşmanlarımın bulunduğunu
bir an bile unutmamalıydım. En doğrusu, "söz gümüşse, sükut altındır" atasözünün virgülden
öncesine bir çizik atmaktı.
11
Hücrelerden genellikle sabah dokuzda sorguya alırlardı. O gün beklemediğim geç bir saatte geldiler.
Yolda giderken "Kalbin sağlam mı?" "Annenin bir hastalığı var mı?" gibi bir anlam veremediğim sorular
soruyorlardı.
İçeri girdiğimizde alnı öne doğru çıkık, soluk sarı saçları seyrelmiş, insana her zaman saldıracakmış
97