Adressiz Sorgular

Direnmek güç de olsa, buranın kapısından eğilmeden, başım dik olarak çıkabilmek için, canımı dişime
takmalı, maddi ve manevi enerjimi sonuna dek seferber etmeliydim. Kafamda doğabilecek her tereddüdü
anında imha etmek, hatalarımı zamanında düzeltmek ve korkumu sıcağı sıcağına yenmek zorundaydım.
Kendine güvensizliğe, insan iradesinin gücüne sınırlar koyan mazeret teorilerine yer yok burada.
Direnebileceğine inanıyorsan ve onun faturasını ödemeye hazırsan direnebilirdin ancak.
İşkencede direniş, düşmanla bizim aramızdaki savaşın özel bir biçimidir. Belki de lehimizdeki etkenlerin
en az, en zayıf olduğu mücadele alanlarının başında gelir. Zira diğer direniş biçimlerine kıyasla
koşullar oldukça elverişsizdir, kurallar alabildiğine sert ve acımasızdır, güçler dengesi akıl almaz derecede
eşitsizdir. İkin, sayıca çok, işkence araç ve yöntemleri sınırsız hasımların karşısında tek başınasındır.
Yeryüzündeki hemen her şey sana karşı birleşmiş üstüne üstüne gelmektedir sanki. Sonra, oyunun
oynanacağı alanı ve kuralları belirleme hakkı, sadece ve sadece onlara aittir. O yüzden, hem manevra
alanın dardır, hem de savunmadan başka bir silahın da yoktur.
Neyse ki, nihai sonucu tayin edecek yasa bunlardan hiçbiri değildir. Meselenin özü başka yerdedir:
İşkencecilerin silahları ve güçleri ne olursa olsun, ister bire karşı yüzbinle, isterse tanklarıyla toplarıyla
gelsinler mücadelenin sonucunu belirleyecek anahtar yalnızca senin elindedir. Zaferi olsun yenilgiyi
olsun belirleyecek olan ne güçler dengesidir, ne de işkence yöntemlerinin acımasızlığıdır. Orada her
şey, ideolojinle beslenen irade gücünde düğümlenir. Eğer bu düğümü sen kendi ellerinle çözmezsen,
onlar asla çözemezler. Kuşkusuz istedikleri anda öldürebilirler ama öldürdükleri anda da yenilgiyi
kabul etmekten başka bir şey yapmış olmazlar. İşte bu, yani mücadelenin sonucunun taraflardan sadece
birisinin iradesine bağlı olması, başka hiçbir mücadele biçiminde olmayan bir özgünlüktür. O
halde, bütün sonuç sana bağlı olduktan sonra, onları hangi ölüm, hangi falaka, hangi askı, hangi hile,
hangi kerpeten senin ağzından alabilir ki? Eğer Marksizm-Leninizm'e, sınıfına, örgütüne ve ideallerine
bağlı biriysen, hiçbiri....
Tabii şu şartla; direnme kararını daha dışarıda iken, hiç olmazsa direnişinin başladığı anda kafanda
kesinleştirmiş olmalısın. Yoksa, bu kavga, çözüleceğine dair kafanda belirecek en ufak bir kuşkuyu, en
ufak bir tereddüdü, ya da ikinci bir alternatifi asla kaldırmaz. Başka bir mücadeleye, mesela bir ayaklanmaya,
bir gerilla baskınına, bir greve "kaybedebilirim de" diye girebilirsin. Hatta bu riski göze almadan
kazanamazsın. Ama işkenceye "çözülebilirim de" diye giremezsin, girmemelisin. Direnme
kararlılığın alternatifsiz olmak zorundadır; zira ancak o zaman kazanabilirsin. Belki ölürsün, belki
sakat kalırsın, belki çok acı çekersin. Ama sonunda kazanırsın. Mutlaka.
6
Geldiğim ilk gün bol bol çığlık dinlemiştim. Hava kararınca başlayıp, şafak vaktine değin süren bu
kalın, tiz, çatlak, boğuk, düz ve dalgalı çığlıkları duydukça tüylerim diken diken oluyordu. Her birinde
öfke ve başkaldırı değil, kişisel çaresizlik ve korku okunuyordu. Bastırsın diye televizyonu ve telsizi
sonuna kadar açmışlardı ama, bu, çığlıkları bastırmak şöyle dursun, ürkütücü ve trajik bir hava veriyordu
ona.
İşkencenin dehşetine kapılarak canhıraş feryatlar koparan bu insanlar karşısında derin bir üzüntüye
kapılmamanız imkansızdır. Hiçbir şey yapamamanın, akbabaları kovamamanın acısını duyarsınız içinizde.
Huzurunuz kaçar, sinirleriniz bozulur ve tedirginliğiniz artar. Düşman karşısında gösterilen bu
irade gevşekliğine kızarsınız bir yandan da. Zira bilirsiniz ki çığlık atmak ne acıyı hafifletir, ne de
celladı yumuşatır.
Ertesi gün hava karardığında, aynı şeytan senfonisi yeniden başladı çalmaya. O akşam çığlıklar bir
saat ancak sürdü. Ve sonra sanki bıçakla kesilmiş gibi birdenbire durdu. Çığlıklar durunca ortalığı
derin bir sessizlik kapladı. Çok geçmeden işkence timinin bizim odaya damladığını gördüm. Yanıma
gelip Kollarıma girdiler ve ses çıkarmadan başka bir odaya götürdüler.
Gittiğim odada bir sandalyeye oturtuldum. Beni sağ elimin bileğinden kalorifer peteğine kelepçelediler.
Sandalye çok yumuşaktı. Kalorifer yanıyordu. Yerim öyle rahattı ki üstüme bir rehavet gelip
86