Adressiz Sorgular

profilden, gözlüklü, gözlüksüz fotoğraflar çekiyordu. Orta boylu, kalın yapılı ve hayvan gibi kuvvetli
bir adamdı. Filmlerdeki cellat tiplerine çok benziyordu. Kimliğimi sorup doğru yanıt alamayınca karnıma
öyle okkalı bir yumruk indiriyordu ki, ciğerlerim ağzıma geliyordu sanki. Her defasında da tekrarlıyordu
bunu.
Hele içlerinde lümpenlikten gelme biri vardı ki, tam baş belasıydı. Polis olmadan önce balıkçıymış.
Nöbetçi olduğu zamanlarda gündüz, gece ya da uyurken kapımı açıp adımı soruyor, istediği yanıtı
alamayınca her defasında bir mikropluk yapıyordu. Elleri belinde, başı arkaya kaykılmış vaziyette
"adını kabul edeceksin, kabul edeceksin...", "daha altmış gün buradasın" diyordu. Ya da "Otuzbeş
yaşına gelmişsin, teröristliği bırakıp niye TKP'li olmuyorsun?" diye soruyordu. Ama sonunda bu mikropla
baş etmenin bir yolunu buldum: O bana adımı sorunca, aynı soruyu ben de ona soruyordum. O
zaman küplere biniyor, üzerime saldırıyor, saatlerce zıplayıp duruyordu. Zaafını keşfetmiştim: Adını
öğrenmemden korkuyordu. Bunu, Şube'den çıkacağımız gün, kuzu gibi olmakla kalmayıp, bana yağ
çektiğini görünce daha iyi anladım.
Hücrede en fazla karşıma çıkan düşmanım geçmek bilmeyen zamandı. Kımıldamak nedir bilmiyordu;
karanlığa çakılıp kalmış, yolunu şaşırmış sanki. Yaşamım boyunca hep ardından koştum. Ama şimdi
arkasından itiyorum gitmiyor, önünden çekiyorum gelmiyor. Kapının ardına attığım çizikler o kadar
yavaş çoğalıyorlar ki! Ama tecrübelerim bana şunu öğretti: Boşta durmak, işkenceyi beklemek ve
kendini kapıp koyuvermek çok tehlikeli! Bunlar korku ve karamsarlık üretiyorlar... Seni güçten düşürüyorlar.
Onun için, dışarıdaki gibi yaşamaya, günümü dolduracak işler bulmaya çalışıyorum. Volta
atmak, türkü söylemek, teorik ve pratik sorunlar üzerine düşünmek gibi. Veya doğa ve tarih üzerinde
gezintiler yapmak, hatırlayabildiğim kadarıyla Dante'yle birlikte yolculuğa çıkmak, Faust'la beraber
dolaşmak... Hayalimde canlandırarak satranç oynamayı bile denedim. Ama birkaç hamleden öteye
gidemedim, hamleler birbirine karıştı.
Sonunda, satranç oynamanın yolunu da buldum. Kantincinin sabahları getirdiği ekmek sıcak oluyordu
bazen. Ekmeğin içiyle heykel yapmaya çalışırken, satranç takımı yapmak geldi aklıma birden. Önce
ekmeğin hamurundan iki takım yaptım, sonra bunlardan birini zeytinin etli kısmıyla siyaha boyadım.
Takımlar hazırdı, geriye satranç tahtası kalmıştı. Kapının dibinden ışık alan beton zemine, topuğu
kopmuş ayakkabımın altından çıkardığım kadakla altmışdört kare çizdim. Yüzükoyun yere uzanıp
başımı kapının dibine uzatınca satranç oynayabiliyordum artık. Bazen aklımda kalmış satranç problemleri
üzerinde düşünüyor, bazen kendim problem kurmaya çalışıyor, bazen de oyun oynuyordum.
Taraflardan biri kendim oluyor, diğerini de işkenceciler varsayıyordum. Ama, karşı taraf ne denli zorlu
hamleler yaparsa yapsın, sonunda maçı mutlaka ben kazanıyordum.
Bir sabah oyunun ortasında ayak sesleri işittim. Kapı açıldığında taşları toplayıp saklayalı bir saniye ya
olmuştu, ya olmamıştı. Telaşlı görünce korktuğumu sandılar. Gözlerimi kapattılar, yukarı çıktık ve bir
odaya girdik. Gözlerimi açtılar. Karşımda ev sahibimiz duruyordu. Ev sahibi dışarıdayken beni çok
uğraştıran aksi bir adamdı. Komiser "Bunu tanıyor musun?" diye sordu. "Hayır, tanımıyorum" dedim.
Adam nasıl tanımazsın dercesine şaşkın şaşkın bakıyordu yüzüme. Kabul etmeyince bir süre dövdüler,
akşama dek ayakta beklettikten sonra tekrar hücreye indirdiler. Taşları yeniden dizip kaldığım yerden
oyuna devam ettim.
24 Mart Gecesi yaklaşıyordu. Sefaköy'deki gece baskınında onlardan üç, bizden iki kişinin öldükleri
gün yani. Yakalandığımın ilk günü işkenceciler "24 Mart'ta öleceksin" demişlerdi. Gerçi korkmuyordum,
ama gene de bir huzursuzluk vardı içimde. Kurşuna dizmek yapmadıkları bir şey değildi zira.
Gerçekten de 23 Mart'ı 24 Mart'a bağlayan gece geldiler. Sanırım vakit gece yarısını geçmişti. Ayak
sesleri hücremin önünde durdu ve kapı yavaşça açıldı. Sırtımı duvara yaslamış oturuyordum. Nöbetçiler
değildi bunlar. Siluetlerine iyice aşina olduğum yüzleri pembeleşmiş, asık suratlı ve cellat bakışlı
iki işkenceci idi.
Boyu ortanın üstünde ve zayıf olanı:
"Bugün ayın kaçı?" diye sordu.
94