Adressiz Sorgular

cik yüreklerinde özel bir yer vermişler, bizleri kendilerine örnek seçmiş, büyüyünce bizler gibi olmaya
and içmişler... Şimdi bu insanlara nasıl nankörlük ederdim? İşkenceci cellatların karşısında komünist
onur ve kişiliğime en küçük bir halel bile getirecek olursam sonra nasıl bakardım onların yüzlerine?
Hayır! Ne pahasına olursa olsun direnecek, alnıma en küçük bir leke bile sürmeyecektim! Bunun bedeli
ölüm mü olurdu? Karşılığı çözülme ve ihanet olan bir "yaşamı" ben ne yapayım? Böylesine yaşamak
mı denirdi? Yoğun acılara ve eziyetlere mi katlanmam gerekiyordu? "işkencenin acı ve yaraları
eninde sonunda nasıl olsa geçer. Ama ihanetin utancı kolay kolay silinmez!" 12 Eylül'ün işkence tezgâhlarında
unutulmaz bir direniş sergileyen iki yoldaşıma aitti bu söz. Şube'de bulundukları süre boyunca,
çevrelerindeki insanlarda direnme ruhunu güçlendirmek için sloganlaştırmışlardı bu deyişi.
Duyduğum acıların dayanılmaz bir hal aldığı anlarda bile onların bu özlü sözü çınladı hep kulaklarımda.
Öte yandan kendi tatlı canını acılardan ve eziyet görmekten kurtarabilmek için yoldaşlarını ve
kendisine yardımcı olan insanları ele vermeyi aklım bir türlü almıyordu. Hâlâ da almıyor zaten. Her
şey bir yana, kendine dayanılmaz gelen acı çemberinin içine bir başkasını nasıl atabilir insan? O ana
kadar kendileriyle yaşamı paylaştığı yoldaşlarını, onun için kendilerini tehlikeye atan insanları, eğer
gerçekten sevmişse öperken bile incitmekten korktuğu yarini işkencecilerin eline nasıl teslim edebilir?
Direnmeye direnecektim. Ama bunun biçimi nasıl olacaktı? Direniş hattımı hangi noktadan geçirecektim?
İşkencede devrimci bir direnişin en alt sınırı nereden geçer? Çözülme nereden itibaren başlar?
Ülkemizdeki devrimci çevreler içinde bile yanlış ve oportünist görüşlerin yaygın olduğu önemli bir
sorundur bu.
Kimi çevrelerde çözülme, yalnızca başkalarını ele vermekten ve daha ilerisine geçmekten ibaretmiş
gibi görülür. Ama eksik, dolayısıyla da hatalı bir değerlendirmedir bu. Başkalarını yakalatmak, polisin
bilmediği örgütsel sır ve eylemleri ifşa ederek yoldaşlarının yakalanmasına veya aranır duruma düşmesine
neden olmak, insan, silah veya örgütsel belgelerin gizlendiği ya da devrimci faaliyetler için
olanak sağlayan ev, sığınak, işyeri gibi yerleri göstermek şüphesiz ki çözülmenin en açık biçimleridir.
Ama bunların dışında, elbette ki örgütsel konumuna, tecrübe ve bilinç düzeyine, yakalandığı koşullara
bağlı olarak herkes ve her somut durum için mutlaklaştırılamazsa da, özellikle yönetici konumundaki
bir militanın kendi örgütsel konumu ve katıldığı eylemlerle ilgili itiraflarda bulunması da bir çözülme
değil midir? Devrime, örgüte ve devrimci faaliyetlere en küçük bir zarar, bunlara ilişkin olarak polise
en küçük bir sır dahi vermemek!.. İşkencede devrimci bir tutumun özü ve esası, en özet ifadeyle, budur.
Bir devrim savaşçısının kendi hukuki durumunu ağırlaştıracak, karşıdevrim güçlerinin onu aktif
mücadeleden olabildiğince uzun yıllar uzak tutmasını kolaylaştıracak kendisiyle ilgili itiraflarda bulunması,
hakkındaki suçlamaları kabullenmesi de örgüte ve devrime verilen bir zarar sayılmaz mı?
Kendisi veya başkalarının şahsında örgüte ve devrime herhangi bir zarar vermedikten sonra ifade verip-vermemek,
gerçek kimliğini dahi kabullenmemek veya işkence sırasında bağırıp-bağırmamak, ...
Bir bakıma birer biçim sorunudur artık. Yalnız bu konuda biçimin de öz kadar değeri ve önemi vardır,
o ayrı.
İşkencede devrimci direnişin özü konusunda olduğu gibi bunun biçimi konusunda da soylu geleneklerimiz,
daha önce yakalanan yoldaşlarımın yarattığı yiğitlik örnekleri vardı yine önümde. Bunlar bana
yol gösteren, gücüme güç katan esin kaynağımdı. Üzerimde sahte kimlikle yakalandığıma göre, birçok
yoldaşım gibi ben de işkencecilerin karşısında gerçek kimliğimi kabullenmeyecektim! Ne denli acı
duyarsam duyayım asla bağırmayacaktım! Tek satır bile ifade vermeyecek, işkencecilerin hazırlayacağı
hiçbir arama veya yüzleştirme tutanağını imzalamayacaktım!.. Bunların yanı sıra hiçbir zaafımı o
canilere belli etmeyecek, yapılacak sigara, çay veya benzeri hiçbir ikramı kabullenmeyecek, hele onlardan
böyle şeyler dilenmek gibi bir küçüklüğe asla düşmeyecektim!.. Karşılaşacağım insanlara her
fırsatta elimden geldiğince güç ve moral vermeye çalışmayı temel görevlerim arasında görüyordum.
İşkence, dayak veya hakaret korkusuyla komünist olduğumu saklamaya kalkışmamak; özellikle de
gözaltında bulunan başka insanların önünde devrimci ideallerimiz ve değerlerimize yönelik saldırılar
karşısında, bedeli ne olursa olsun suskun ve seyirci kalmamak yine bu temel görevlerim arasındaydı.
Yalnız bunu yaparken işkencecilerle siyasi konularda öyle uzun boylu tartışmalara girmeyi, hele hele
sohbetlerde bulunmayı hiç mi hiç düşünmüyordum. Herşeyden önce karşımdakiler devrim davasına
kazanılabilecek veya en azından tarafsızlaştırılması gereken unsurlar değillerdi ki... Benim gibi onlar
57