Adressiz Sorgular

ler. Sessiz bir bekleyiş egemendir, kimisi heyecanlı, bazdan tedirgindir. Saat 9:00-9:30 sulandır ve
birden içeriye ellerinde ince sopalarla bağırarak birkaç işkenceci girer, sürekli bağırır, küfrederler,
sudan gerekçelerle bazen herkesi sıra dayağından geçirirler, bazen birkaçını döverler. Orada o anda
kuraldışı bir davranışta bulunup bulunmamanın bir önemi yoktur onlar için. Sorgu öncesi bir nevi ön
yumuşatma operasyonudur bu. Tedirginliği paniğe dönüştürmektir amaç.
Burada konuşmak, bir şey alıp vermek yasaktır. Herkes duvar dibinde ayakta ya da çökmüş durumdadır.
Kimi zaman içerden çıkıyor gibi kapıyı kapatır, bir köşede dikilirler. Onları fark etmeyip bir konuşan
oldu mu hışımla saldırıp, tekme ve yumruklarla girişirler. Bu sık sık uyguladıkları bir "oyun"dur.
Bu "oyun"dan sadistçe bir zevk alırlar. İlk zamanlar bu tuzağa düşüyordum. Getirilenlere moral vermek
için konuşmaya başladığımda sözüm ağzımda kalıyordu. Benden daha çok da benimle konuşanları
dövüyorlardı. Günler ilerledikçe insan ustalaşıyor, bulunduğu mekânı daha iyi kavrıyor, duyuları
keskinleşiyor. Kapıdan giriş ve çıkışlarını rahatlıkla kontrol edebilecek hale geliyorum.
Dev Yol, Dev Sol, TKP/ML operasyonları sürüyor bu günlerde. Yaygın çözülmeler oluyor, örgütsel
sınırların belirsizliğinin, legalizmin diyeti ödeniyor, polis, bir bölgeden öbürüne, oradan da bir başkasına
sıçrıyor. DS operasyonundan getirilen bir arkadaşla konuşuyoruz. Bakırköy'de başlayan operasyon
Beşiktaş'a doğru genişliyor. "Nasıl?" "iyi değil, şu ana kadar yakalananlar taraftarlardı, örgüte
sıçradı." O sıra kadro düzeyinde birisi sorgulanıyor DS'dan. İki gündür direniyordu, direncinin zayıflamaya
başladığını hissediyorum. Eskisi gibi kararlı bir şekilde yadsımıyor işkencecilerin söylediklerini.
Kabul de etmiyor fakat suskunluklarından işkenceciler de anladılar ikircikli bir noktaya geldiğini,
işkencenin şiddetini artırıyorlar. "Çözülecek, iki gün daha direnebilse daha fazla yüklenmezler" diyorum.
"Seans" bitse, konuşabilsek! Az sonra çözülmüş kızı götürüyorlar karşısına. Konuşmalarını duyuyoruz,
belli belirsiz. Son direnci de kırılıyor. Oysa, dirense operasyon bir noktada duracak,
işkenceciler örgütün daha üst noktalarına doğru sıçrayamayacaklar. Dirense, işkencecilerin umudu
kırılmaya başlayacak, fakat o işkencenin bitmesinden başka bir şey düşünmüyor o anda. Biraz sonra
ele verdiği insanlarla kendisinin de yüz yüze geleceğini, bunun utancını ömrü boyunca taşıyacağını
bile düşünemiyor. Kızın söylediklerini kabul ediyor, bunun ötesine geçmemeye çalışıyor. Umduğunun
aksine, işkenceciler böyle durumlarda her zaman yaptıkları gibi daha şiddetlendiriyorlar işkenceyi.
Soru bile sormuyorlar. Tecrübeleriyle biliyorlar, biraz sonra herşeyi söyleyecek. Bir kere direnci kırıldı
mı tutunabilmesi çok güç. Hatta, kimisi böyle zamanlarda yalvarmaya başlar işkencecilere, dayağı
durdurmaları için. "Konuşacağım" diye bağırır, hiç aldırmaz, sürdürürler işkenceyi. Bir süre sonra
dururlar, "şimdi anlat, eğer bir tek şeyi unutur ya da bizi atlatmaya kalkarsan..."la başlar birisi. Sonuna
kadar çözülür birçoğu bu noktaya gelindiğinde. İçlerinde polisin sormadığı, bilmediği şeyleri bile söyler
kimileri, işkenceden kendisini kurtarmak dışında hiçbir şey düşünmeyecek kadar sefilleşmiştir.
Kimisi, soruşturma alanına girmeyen bazı şeyleri gizler. Çözülme başladıktan sonra bir noktada durup,
tekrar direnmeye başlayanlar ise çok azdır. Bu noktadan sonra direnmenin bedeli ağırlaşmıştır,
işkenceciler, zaafını bildikleri için çok yüklenirler. Yine de çözülmenin utancıyla derinden sarsılan, bir
iç deprem geçirip direnmeye başlayanlar olmuştur. Mücadeleye verdikleri zarara karşın bu insanların
işkence korkusunu yenerek direnmeleri bir dönüşümün başlangıcı, ileri atılmış bir adımdır. Sanıyorum,
yukarda sözünü ettiğim kız arkadaştı; direnmeye başladı ve başardı.
Bir TKP/ML taraftarını ve sorumlusunu getiriyorlar bir başka gün odaya. "Sorumlusu" işkenceden
çıkmış, yarı baygın. Onunla konuşmaya çalışıyor, soruyor: "îyi misin?" Kesik hırıltılı cevaplar veriyor
diğeri: "Sık dişini, sık dişini!.." Güç vermeye çalışıyor. Bana dönüp, "konuş onunla, direnmesini
söyle!" Konuşuyorum: "Sen İbrahim Kaypakkaya'nın yoldaşısın. Direnmelisin. İbrahim ölümü hiçe
saydı". Sempatizan, heyecanlı kesik bir sesle "Sık dişini... Biraz daha dayan, çoğu gitti azı kaldı!" diye
fısıldıyor durmaksızın. "Söylediklerimi anlıyor musun?" diyorum. Önce cevap vermiyor, yineleyince
belli belirsiz başını sallıyor. Tüm vücudu acı kesmiş fakat asıl önemlisi beynini kemirmeye başlayan
kurt! Çözülme başlangıcı olan tehlikeli bir noktaya doğru kaydığını hissediyorum. "Ne zaman bitecek
bu işkence!?" diye düşünmeye başladı. Bu soruyla başlayan iç tartışma, yıkıma götürür. "İşkence bitmez,
acısı dinmez gibi gelir insana, ama, işkence de biter, acı da diner. İhanetin utancını taşıma, kendini
koyverme, direnmelisin". Beynini kemiren kurdu yenmesi için, İbrahim Kaypakkaya'yı, Zeki Şerit'i
anlatıp onun için soylu olan değerleri sıralıyorum bir bir.
Birkaç gün daha direnip çözüldüğünü "sempatizan"dan öğreniyorum. Onu Selimiye'ye sevk edecekleri
43