Adressiz Sorgular

Komünist bir örgüt, kadro ve taraftarlarının polisten geçtikten sonraki durumlarını olup bitmiş bir süreç
olarak göremez. Tersine, ondan sonra da yapılması gereken görevler vardır: İşkenceden geçen
kişilerin durumlarının orantılı olarak incelenmesi, deşifre edilmiş sırlara karşı önlemler alınması,
ajanlaştırma olasılığının gözden geçirilmesi gibi. Ayrıca işkenceden geçenlerin direnenler/çözülenler
şeklindeki kaba bir tasnifiyle yetinilmemesi, aksine bunların ideal direnme, direnme, sınırlı kabul,
kısmi çözülme, önemli derecede çözülme, tam çözülme, pişmanlık, itirafçılık vs. gibi kapsamlı ve titiz
bir kategorilendirilmesi de gerekmektedir. Elbette bu, söz konusu kategorilerdekilerden her birinin
örgütsel konumu, deneyim derecesi, örgüte verdiği zarar, gördüğü işkence, hatalarına karşı tutumu
(vs.) ile de ilişkilendirilmelidir. Bunu, kişilerin apsis ve ordinatlarının alınması yoluyla işkencedeki
koordinatlarının bulunması işlemine benzetebiliriz. Böylelikle, yalnızca herkes hakkında sağlıklı bir
değerlendirme yapılmış olmakla kalınmayacak, çözülenlere karşı alınması gerekli önlemler, bunlara
yapılacak yardımlar, dışlamalar veya cezalandırmalar da objektif ölçütlerle belirlenmiş olacaktır.
Böyle bir yaklaşım kimilerine aşırılık veya gereksiz bir işgüzarlık gibi görünebilir. Ancak bunlar yapılmadan
bir örgütün direnenler ordusuna dönüştürülmesi sağlanamayacağı gibi, sekter ya da liberal
hatalardan kaçınmak da olanaksızdır. Türkiye solunda bu alanda rastlanan iki yanlış tavır olan sekter
ve liberal hatalara şöyle bir bakıldığında, bunu anlamak zor olmayacaktır.
Sekter tavır; işkencede direnenler ve hafif çözülenler dışındakileri dıştalama, aşağılama ve bunların
hatalarını düzeltmelerine yardımcı olmama biçiminde kendini gösteriyor. Gerçi Türkiye devrimci
hareketinde egemen olan çözülme eğilimi, dolayısıyla da liberal anlayışlar olduğundan sol sekter tavırlara
–yenilgi yıllarında hareketimizin belli kademelerinde bunun bazı görüngüleri ortaya çıktı fakat
zamanla düzeltildi bu– nispeten daha az rastlanmaktadır. Ancak küçük burjuva sınıf kökeninden
kaynaklanan sabırsızlık ve gereksiz keskinlik eğilimleri, yine de devrimci harekete zarar veren bir
hastalıktır. Sektarizmin bu alandaki hatalarının temelinde işkencede direnmeyi devrimciliğin adeta tek
kıstası olarak görmek gibi bir dar görüşlülük yatmaktadır. Bu yüzden, sekter tipler, ihanete düşenler ve
düzelmesinden umut kesilenler dışındakileri kazanmaya, onlara şans tanıyıp yardımcı olmaya karşı
ilgisiz kalıyorlar, hatta itici ve dıştalayıcı tavırlarla bunu engelliyorlar. Halbuki polise ilk düşüşünde
genç olmak, deneyimsizlik, saflık, direnmenin önemini kavrayamamak gibi nedenlerle çözülen, ama
sonradan kendisini düzelterek örnek direnişler gösteren çok sayıda devrimci vardır. Eğer bu unutulursa,
devrim için savaşacak birçok insan düzene doğru itilmiş ve davaya zarar verilmiş olacaktır.
Bundan kat kat daha yaygın olan liberal tavır ise, poliste çözülme eğilimi ağır basan örgütlerin adeta
ortak özelliği gibidir. Bu örgüt önderlikleri, gerek bulundukları konum, gerekse hareketlerine verdikleri
zararlar ne olursa olsun, çözülenlere karşı hemen hiçbir tavır almıyor –ki bunlar ellerini yoldaşlarının
kanlarına bulamış olsalar bile–, buna karşı sessiz kalıyorlar. Sonuçta, yöneticiler ve üyeler, ister
sermayeye ve faşizme karşı mücadele alanını terketsinler, ister poliste çözülsünler, ister cezaevinde
düşmana teslim olsunlar, isterse mahkemelerde günah çıkartsınlar, yeni bir canlanma dönemine girildiğinde
eski mevkileri neyse orada kalabiliyorlar. Böylece, o örgüt tutulduğu hastalık ne kadar ağır ve
bulaşıcı olursa olsun, hiçbir tedavi görmeden, hiçbir mikropsuzlaştırma işlemi geçirmeden yoluna
devam ediyor. Tıpkı, 12 Mart'ta poliste kötü şekilde çözülen bazılarının, daha sonra önderliğe devam
etmekle kalmayıp, bunların 12 Eylül'den sonra eskisinden de berbat şekilde çözüldükleri halde şimdi
yine aynı yerlerini korumalarında olduğu gibi.
Çözülmek, karşıdevrimin zoru karşısında kaçınılması mümkün olmayan irade dışı bir zayıflık değildir.
Bilinçte ve kişilikte gedikler açmayan, şubeden çıkınca kendiliğinden tamir olacak geçici bir sendeleme
de değildir. Aksine, iradede ve ideolojik-siyasal kavrayışta meydana gelen liberal bir yarık, eğer
tedavi edilmezse burjuva ideolojisinin oradan sızıp bütün bünyeyi zehirleyebileceği bir urdur. Ciddi bir
özeleştiri yapılmadan, geniş bir cephede ve çok yönlü bir düzeltme süreci yaşanmadan, birtakım örgütsel,
politik, eğitsel ve ahlaki önlemler alınmadan bu yarayı iyileştirmek olanaksızdır. Belki
sempatizanlarda daha geniş bir esneklik gösterilebilir, ama bu, önderlere ve kadrolara karşı sınırsız bir
tavırsızlığa dönüşürse sonu felaket olur.
Söz konusu Mevlanacı tutumun kökleri küçük burjuvazidir. Düşmana şu ya da bu şekilde teslim olmayı
hoş göstermek ve örgütün kaderini çürük unsurlara terk etmek, olsa olsa derin bir oportünizmin
ifadesi olabilir. Üstelik bu tavır, birtakım ideolojik, politik, örgütsel ve ahlaki zaafların uzantısı olduğu
22