TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM PHÂN ... - Giao cảm

Giữa đỉnh sương mù thông đáy vựcNgược xuôi ngơ ngẩn một linh hồnCòng lưng gánh nốt đời lưu lạcNặng trĩu nghìn cân nhớ nước nonHình như người nào đã từng định cư ở Canada mà tâm hồn Thi Sĩ đều cùngbị môi trường băng giá vây bọc, không thể không nói đến sương mù, rừng thông,thác ngàn đáy vực, mặt trời đỏ bên kia núi, và tâm hồn muốn xa đời huyên náo. Đếncùng thời 1975, ở cùng nơi xứ Canada, thơ Đỗ Quý Toàn ngược lại không thể hiệnrõ nét là hội nhập buồn hay hội nhập vui. Cũng không rõ nét hội nhập trung tính,nghĩa là thái độ coi cuộc sống đều đặn nơi xứ người là tất nhiên, thường lệ. Vì vậytập thơ “ Cỏ và Tuyết” của nhà thơ Đỗ Quý Toàn (Nhà xuất bản Văn Nghệ, 1989)không có những lời phẩn nộ nơi tạm dung, không có những lời ca tụng xứ tự do,không có cả những lời dửng dưng lãnh đạm, chỉ chứa đựng ý tưởng về an nhiên tựtại phản ánh tâm hồn được vây bọc bởi môi trường hoặc hùng vĩ, hoặc âm u, thấpthoáng có ánh dương hồng tương phản nơi xứ tuyết:.....Có bốn chàng bạch dương phong nhãĐứng trên vách núi thở bình yênCành thả nhẹ nhàng như cánh hạcRễ chìm trong tảng đá an nhiên.....Thác đổ quằn quại thắt lại mởLũng sâu tùng bách sông biệt tăm.....Những đỉnh cây tròn chín ửng tà dươngThu đã thắp ngọn lửa hồng trên núiVề lời lẽ sống sượng do nhà thơ Cao Tần khởi xướng nay đã thành cao trào,một phần do từ thơ của ông, nhiều phần do từ những nguồn khác như Hậu Hiện Đại,Tân Hình Thức, do từ thơ Bùi Giáng hoặc Nguyễn Đức Sơn của thời Văn Học MiềnNam. Cả những nhà thơ nữ bây giờ một đôi người cũng ưa dùng từ ngữ táo bạonhư Nguyễn Thị Hoàng Bắc, Lê Thị Thấm Vân, Nguyễn Thị Thanh Bình...Nhà thơ nữcó một số thơ đăng rải rác trên tạp chí “Khởi Hành” là Kiều Mộng Hà, trước hội nhậpbuồn với các lời thơ còn đậm nét cổ điển như“Xứ lạ quê người mười bảy năm,Đời không như mộng,lắm thăng trầm,Con vào trường học bao ngơ ngác,Mẹ nhập trường đời gai nhọn đâm”(Trong tập thơ “ Trái tim đau”, xuất bản năm 2000, Texas), nay bằng lời lẽsống sượng mà tứ thơ rất độc đáo có vẻ khinh miệt tình đời, đem bán rẻ rúng nhữngkỷ niệm của người phụ bạc trong bài thơ “Garage Sale”. Trước khi đọc những lờikhinh miệt đó, cũng xin nói lướt qua sự kiện thường thấy ở đây để những ai chưatừng sống ở nước Mỹ cùng biết, sự kiện chủ nhà thường bày ra bán tại sân haygarage của mình vào những ngày cuối tuần, bán những đồ lặt vặt lấy chút ít tiền thayvì vứt bỏ đi vì để chật chội nhà cửa, hoặc vì sắp dọn nhà bán đi những đồ không còncần thiết. So sánh tình xưa nghĩa cũ như những đồ lặt vặt nên bỏ đi dứt khoát, quảlà trả miếng phũ phàng, một tứ thơ có lẽ chưa ai có:Đêm qua em đã thức suốt đêmNhặt hết những gì anh bỏ lạiKể cả cái đồng hồ reo, bàn chải112 TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM