TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM PHÂN ... - Giao cảm

nhưng không quá ám ảnh bóng tối nơi khổ ải lưu vong do thiên lệch vì tình yêu quêhương sâu đậm, cũng không quá lạc quan tô hồng những điều không có nơi miềnviễn xứ. Ta muốn nói đến những tác phẩm văn chương thuần túy ở ngoài nhữngước lệ về ngôn ngữ, ước lệ về tâm tình. Ta muốn nói đến tác phẩm văn chươngthuần túy, viết bằng ngôn ngữ tinh luyện, đề tài không đóng khung hiện thực đờisống, dấn thân chính trị, viết trong khung cảnh ta đang sống, ở Mỹ, ở Pháp, ở mọinơi trên thế giới. Làm sao không có dấu vết đời sống hằng ngày trong văn chương,nhưng đời sống đó chỉ là cái nền để nói những điều nào khác, nghĩa là không chỉ nóivề chính cái nền đó, cái nền lưu vong, cái nền viễn xứ, cái nền thông lệ.5. Văn Học Hải Ngoại như một món quà của truyền thống dân tộc.Món quà mà người viết văn chương gởi về cho quê hương chắc chắn sẽ làmón quà văn học, những tác phẩm văn chương, bên cạnh những món quà khác nhưnhững thành tựu về khoa học, về kinh tế, mà người Việt hải ngoại đã thành công nơixứ người. Trước hết là văn học, dồi dào hơn hết. Ta khẳng định như vậy, vì đó là hệquả của truyền thống yêu chuộng văn học của dân tộc ta. Ta khẳng định như vậy, vìchỉ cần xét về sự hiện diện của các tạp chí văn học trong suốt thời gian 20 năm hảingoại là thấy rõ. Một cộng đồng tương đối nhỏ, độ chừng 2 triệu người sống rải ráctrên khắp thế giới, mà tạp chí văn chương không khan hiếm. Người Việt chỉ thiếu vìđường xa cách trở, vì sự luân lưu phân phối không đến được, không phải thiếu vềsự hiện diện. So sánh với độc giả Hoa Kỳ, đông đảo, mà trong các siêu thị, trong cácnhà sách, số tạp chí chuyên về Văn Học rất ít, bên cạnh sự dồi dào phong phú củatạp chí giải trí, kỹ thuật chuyên môn, và khoa học.Cộng đồng ta đã có nhật báo, tuần báo, nguyệt san, bên cạnh các tạp chí vănhọc đã hiện diện lâu dài trong suốt thời gian 20 năm nơi xứ người: Tạp chí Văn, ThếKỷ 21, Văn Học, Làng Văn, Hợp Lưu, Quê Mẹ, và còn rất nhiều tạp chí văn học đãmột thời hiện diện nhưng ngắn ngủi. Các nhà sách người Việt cũng không thiếunhững tác phẩm văn chương đã được xuất bản, bên cạnh vô số các loại sách khác.Số người làm văn chương cũng rất đông đảo, nhiều nhất là các Thi Sĩ, có lẽ vì sángtác thơ tương đối ít công phu. Có thể nói, đúng vậy: Ít công phu về viết, nhưng khôngphải là ít công phu về vận dụng tâm hồn. Mà một khi bài thơ thành công thì sự "nhớđến" lại dễ dàng. Vì vậy có rất nhiều nhà thơ. Là những công trình khiêm tốn hơn âmnhạc, rất đắc dụng, vì dân tộc ta là một dân tộc Thi Sĩ, lúc nào cũng sẵn sàng, tâmhồn luôn luôn tìm đến. Ngoại cảnh nơi hải ngoại dù có khô khan, đầy tính kỹ nghệ,nhưng tâm hồn Đông Phương sẵn sàng sửa đổi, tái tạo, với sự trợ lực của thiênnhiên bao giờ cũng vậy, bao giờ cũng đẹp, chỉ vì con người quá bận rộn, bon chenvới kỹ nghệ, với thương mại, mà lãng quên, đánh mất cái thi tính. Món quà khoa học,món quà kinh tế, có thể làm giàu cho quê hương. Và món quà văn học cũng làm giàucho nền văn chương, bắc một nhịp cầu giao cảm cho người nội địa với đất trời viễnxứ. Bài thơ "Mùa Thu Paris" của Cung Trầm Tưởng, tập văn "Trời Tháng Tư" củaPhạm Công Thiện, làm ta giao cảm với thời tiết, thời tiết Tây Phương làm êm máttâm hồn ta. Ta hưởng thụ cuộc đời qua văn chương. Mỗi lần đọc bài thơ "Mùa ThuCâu Cá" của Nguyễn Khuyến là mỗi lần tâm hồn ta chùng lại, thấy lòng mình thanhtịnh như còn nghe âm hưởng tiếng cá đớp đọng dưới chân bèo. Và mỗi lần đọc lạithơ về Paris của Cung Trầm Tưởng, Nguyên Sa, Phạm Công Thiện, ta cũng thấylòng mình lọc bỏ được những phiền lụy, tan loãng vào thiên nhiên dịu nhẹ và trongsáng. Cho nên món quà gởi về quê hương, mặc dù ta muốn đánh giá nó là món quàtruyền thống, nhưng ta không trông mong nó chỉ khép kín vào những tâm tình quayvề nguồn cội, quay về làng mạc quê hương, quay về cổ tục nếp sống quê nhà. Nóitóm là ta muốn một nền Văn Học Hải Ngoại phong phú, không phải chỉ có bấy nhiêuvấn đề, bấy nhiêu tình cảm, được lặp đi lặp lại. Tại sao Văn Học Hải Ngoại chưa sản148 TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM