TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM PHÂN ... - Giao cảm

tính lãng mạn lên quá cao như Lưu Trọng Lư: “Em là gái trong song cửa. Anh là mâybốn phương trời...Tình em như tuyết giăng đầu núi. Vằng vặc muôn thu nét tuyệtvời”, hay hạ thấp quá đáng chuyện tình vào dục tính như một số nhà thơ thời kỳ triếtlý hiện sinh, hoặc vào loại thơ văn hành lạc dâm tục kiểu Karma-Sutra của Ấn Độ,như trong văn chương Việt Nam hải ngoại mới đây, đó chỉ là cường điệu. Nó khôngthuộc về thực chất đời sống mà thuộc về tính làm khác lạ cho văn chương, thuộc vềtính lập thuyết của chủ nghĩa này chủ nghĩa nọ.Bộ lạc du mục Wodaabe vùng Trung Nam sa mạc Sahara ở Phi Châu khôngcó chữ viết, không có văn chương, vậy mà họ vẫn giữ được truyền thống yêuchuộng vẻ đẹp trong chuyện tình. Sống nơi sa mạc, du mục nay đây mai đó, vậy màhọ rất đề cao cái đẹp bề ngoài của trai gái. Đặc biệt là những cuộc lễ nhảy múa đểtuyển chọn người đẹp thuộc về nam giới, trai cũng phấn son diêm dúa, tổ chức hàngnăm vào đầu mùa mưa. Dĩ nhiên, nữ giới cũng sặc sỡ, chấm điểm cho phía nam.Không có chữ viết mà chỉ có chuyện kể cho nhau nghe, nhưng tâm hồn ngườiWodaabe cũng rất Thi Sĩ. Khi kẻ nào được cảm mến ra đi, họ múc một nhúm cátdưới chân người đó, bỏ vào túi nhỏ đeo vào cổ như bùa hộ mạng, và nói: “Tôi biếtngười sẽ trở lại. Vì người đã để lại vết chân trong trái tim tôi”. Thật là thơ. Chữ nghĩanào dạy họ như vậy. Nó thuộc về nhân tính.Con vật chỉ biết có bản năng, chỉ biết có dục tính. Thực tế, ta thường thấy cónhững cặp chim ríu rít bên nhau, những con thú mài cọ bên nhau, trước khi tiến vàobản năng truyền giống. Không phải chỉ có chủ nghĩa nhân văn mới biết tới cái đẹptrong chuyện tình đôi lứa.Văn chương cần sự thay đổi, phát khởi trường phái, mới làm nên dòng vănhọc sử.Có trường hợp văn chương ảnh hưởng vào đời sống, như nhóm Tự Lực VănĐoàn đã từng góp công cải tạo một số phong tục tập quán không tốt. Nhưng nếu vănchương quá lập dị sẽ không hướng dẫn được xã hội. Ngược lại, đa phần thì đờisống sẽ phản ảnh vào văn chương, làm chứng tích những thời kỳ lịch sử.Điều này giúp ta nhận định lạc quan: Tính lãng mạn cao độ, tính giản lượctình yêu vào dục tính, tính đạo mạo hay thờ ơ bỏ quên tình yêu đôi lứa, đó chỉ là chủnghĩa, chỉ là trường phái văn chương, chỉ là giai đoạn cần huy động cho chinh chiến,không phải từ thực chất con người. Ta vẫn thích nghe những bản tình ca gần gũi vớicuộc đời chung quanh.Thi Sĩ Của Cõi Siêu Hình Vấn Vương Trần ThếThi Sĩ của cõi siêu hình, nghe thật lạ tai. Cõi siêu hình vô sắc vô tướng, khôngthể dùng ngôn ngữ diễn tả, chỉ có những bậc đại ngộ mới biết được. Nên gọi họ làcác vị hành giả của cõi siêu hình hơn là cái biệt danh Thi Sĩ.Cõi siêu hình nếu còn vướng mắc sắc tướng của trần gian thì mới dành chocác Thi Sĩ. Loại Thi Sĩ của trần gian, không phải Thi Sĩ đạo sĩ, Thi Sĩ giáo sĩ. Thi Sĩtrần gian hình dung đến một cõi nào khói sương huyền ảo nhưng vẫn chưa ra khỏithế giới hữu hình, và nơi an nghỉ cuối cùng chỉ là trạm bắt đầu lên đường, cũng đầytính chất thi ca.Em trai của Công Chúa Diana, Hầu Tước Earl Spencer, chính là một Thi Sĩthuộc loại này, với ước muốn nơi an nghỉ cuối cùng của chị mình ở một hòn đảo nhỏtrong phần đất của dòng họ quý phái Spencer, một nơi thật u buồn khi mưa đổ, chỉthấy mịt mờ và thật đẹp khi mùa daffodils nở rộ quanh hồ. Thi Sĩ Phạm Thiên Thưcũng vậy, thơ mộng hóa mộ địa của một người con gái yểu mệnh:Mộ của em, mộ vừa mới đắpCó con chim nào hót trên cây28 TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM