TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM PHÂN ... - Giao cảm

3.Cuộc chiến Việt Nam trước đây thật dài, thật toàn diện. Hầu hết đều bị độngviên, nhưng cũng có người làm việc dân sự, những người sống nơi các hậu cứtương đối an toàn. Chiến tranh đối với họ chỉ là những tiếng vang, vài trái bích kíchpháo bắn vào Thị Trấn, vài vụ nổ bom tại mấy chung cư cao ốc của Quân Đội Mỹtrong Thành Phố, những tử sĩ nơi chiến trường xa được đem về quàn tại nhà, có nơiđèn đuốc trọng thể, có nơi lặng lẽ thưa người:Áo quan phong quốc kỳ anh liệtNiềm thiên thu đầm cỗ xe tangQuê xa không tiện đường đưa tiễnNghĩa tận sơ sài đám lạnh tanh(Tô Thùy Yên)Có đi xa, nhận nhiệm sở dưới Lục Tỉnh cận kề các mật khu, thảng hoặc tamới chứng kiến cảnh quét dọn chiến trường của quân đội sau trận đánh ban ngày tạiBa Càng, yết hầu giao liên vào các mật khu Vĩnh Long-Trà Vinh, mà khi xe đã đượcphép đi qua còn thấy vài xác người cháy đen vì đã xung phong lên đoàn xe binh vận.Hoặc trên sông Hậu Giang vào năm 1967, chứng kiến cảnh tiểu đĩnh Hải Quân HoaKỳ chận xét tàu đã hành khách, trình căn cước cho người Mỹ nhận mặt vì họ có sổđen những cán bộ nằm vùng.(Có lẽ đây là thời điểm của Chiến Dịch Phượng Hoàng, điều động do tình báoMỹ).Chiến tranh đối với người dân hậu cứ chỉ biết vài cái đậm nét như vậy. Cònđối với bộ đội miền Bắc xâm nhập vào thì càng mơ hồ, nghe nói mà chưa bao giờthấy. Mãi cho đến sau ngày 30.4.1975 mới có dịp chứng kiến họ giăng thành hàngmột từ ruộng đồng đi ra tiếp quản Thành Phố Vĩnh Long, xen kẽ quân mặt trận giảiphóng miền Nam mặc áo bà ba đen là những người quần áo kaki kiểu chính quy củabộ đội miền Bắc.Tô Thùy Yên và Nguyễn Bắc Sơn có nói đến cái điên say chiến đấu của đốiphương, khác với tư tưởng phản chiến trong thơ của họ. Tô Thùy Yên trực tiếp đốithoại về chiến tranh với bộ đội "Xích lời nguyền sinh Bắc tử Nam". Phản chiến có tínhchất nhân bản của hai nhà thơ, nhất là Nguyễn Bắc Sơn, khác với phản chiến kiểuđịch vận:Kẻ thù ta ơi, những đứa xâm mìnhĂn muối đá và điên say chiến đấuTa vốn hiền khô, ta là lính cậuĐi hành quân rượu đế vẫn mang theoMang trong đầu những . nghĩ trong veoXem chiến cuộc như tai trời ách nước.(Thơ Nguyễn Bắc Sơn)Nhưng có phải tất cả bộ đội miền Bắc đều hăm hở vào Nam chiến đấu nhưvậy hay không ? Câu trả lời: Xin đọc bài thơ trong cuốn nhật ký đánh rớt trên đườngmòn Hồ chí Minh mà một binh sĩ Nhảy Dù Hoa Kỳ đã lượm được, trong đó có nhữngcâu:Tôi chỉ muốn một mùa thu êm ái.Yêu và yêu mãi không quên…Tôi chỉ muốn lòng cô em rung động.Tình yêu tôi đã gắn bó chặt em rồi…Và xin đọc tập truyện Nỗi Buồn Chiến Tranh của Bảo Ninh (xuất hiện năm1992, đã được dịch ra Pháp Văn). Tác giả là một bộ đội miền Bắc trong toán trinh sátthuộc đạo quân tiến đánh Sài Gòn vào tháng 4.1975. Đọc để thấy ở đó bản chất duy144 TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM