TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM PHÂN ... - Giao cảm

Lưu vực điêu tàn ở biển Đông/ Xương bầy như thú cháy rừng hoang/ Nhưngrừng không cháy, nào đâu thú/ Người chết thân chìm Thủy Mộ QuanNgô Tịnh Yên trong bài Hành phương Tây:Thả vào núi con quốc quốc/ Lại oán mình cái gia gia/ Để buồn đỗ quyên nhớnước/ Hộc máu trong mùa thu qua...Thả tro tàn ra biển Đông/ Hận mình đem đời trôinổi/ Chỉ oan uổng con dã tràng/ Suốt đời không oán không hối...Thả chiều cho bìmbịp kêu/ Nghe mênh mang đau tiếng quạ/ Nhìn mây dạt về phương Tây/ Thấy mìnhhoa lau trắng xóaNguyễn Thanh Châu trong bài Mộ khúc biển:Chuông cầu hồn từng chiều vẫn đổ/ Động bóng ngàn mây đỏ thảm thê/ Tiềnthân em hẳn là ngư nữ/ Nên biển tang xóa kiếp em về.(Đăng trong Giai Phẩm Xuân Ất Dậu 2005 của Nhật báo Người Việt)Mùa Thu Mênh Mông Và Mùa Thu Cục Diện Trong Thi Ca Hải NgoạiMùa màng thời tiết, kèm theo là những lễ hội. Nội dung thi ca hải ngoại lấy bốicảnh trong đó như cùng lúc tương ứng với ba chủ đề: Thơ tình hoài hương, thơ hộinhập vào đất mới, và thơ siêu hình của bao la trời đất. Ví dụ vào mùa Xuân lễ hộiTết, thơ hải ngoại đã từng đóng góp phong phú trên các giai phẩm xuân của Tạp chívăn chương, nhật báo và Tuần báo, nếu ta chịu khó sưu tầm thì cũng đã đến hàngtrăm bài trong suốt 30 năm (1975- 2005). Nhà thơ nào cũng đều có đôi ba bài liên hệđến xuân quê hương, xuân nơi xứ người, xuân tuần hoàn mạch sống hay xuân củathời gian trôi mãi. Còn vào mùa Đông tuyết rơi trắng xóa như ở bên Anh bên Pháphay ớ các Tiểu Bang phía Đông Hoa Kỳ, làm sao không có các bài thơ ngồi bên lýsưởi nhớ nắng vàng đồng lúa bao la với xóm làng yên tĩnh, làm sao không có nhữngbài thơ Mùa Giáng Sinh đi lễ với người tình nơi các Thành Phố quê nhà thuở xa xưa,làm sao không có thơ siêu hình của các nhà thơ tín ngưỡng tôn giáo. Và vào mùamưa ở vài Tiểu Bang Hoa Kỳ hiếm có mưa suốt tháng ở vùng khí hậu gần sa mạcnhư California nhưng không hiếm như ở Tiểu Bang Washington hay Tiểu BangFlorida hay Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn làm sao mưa tầm tã không hằn vết trong vài bàithơ hội nhập buồn trong những năm đầu nơi xứ người. Nhất là những người Việtsống với nghề đánh cá ven biển Texas thuộc Vịnh Mexico, họ đã và đang ra khơiđánh bắt trong những ngày mưa gió, và ta không quên tin tức trên các báo Mỹ viếtvề những năm đầu mới định cư họ còn bị kỳ thị bởi người địa phương. Mùa mưa làmbối cảnh cho hội nhập buồn những tháng ngày lam lũ khi mới đến định cư, nhữngcâu thơ của Giang Hữu Tuyên sáng tác tại Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn làm ta biết cónhững ngày mưa dai dẳng tại nơi đây, tương phản với mùa hoa anh đào nở rộ vàomùa Xuân bên dòng sông Hudson. Mãi đến khi ông mất, bài thơ này mới được phổbiến rộng nhờ nhật báo Người Việt ở Nam California. Điều đó nói lên sự kiện báo chíViệt Ngữ như những ốc đảo trong nước Hoa Kỳ rộng lớn và trong thế giới cách ngănbởi đại dương, viêc sưu tầm thơ hải ngoại chỉ có giới hạn. Bài thơ “Trời mưa đi phátbáo” đại diện cho thơ về hội nhập buồn khi mới định cư nơi xứ người, tương đươnggiá trị văn học phản ánh thời thế như bài thơ “Mai mốt anh về” của Cao Tần. Bài thơcủa Giang Hữu Tuyên sau ngày mất của ông hầu như ai cũng biết, nên không thểkhông ghi lại trọn bài như một chứng tích văn học:TRỜI MƯA ĐI PHÁT BÁOChiều ngả năm đường năm bảy ngảNgả nào cũng ướt giọt mưa rơiBao mùa mưa đã im giông bãoSao nước trường giang vẫn khứ hồiMười mấy năm làm tên phát báo241 TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM