TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM PHÂN ... - Giao cảm

(Twinkle, twinkle, little starI don't wonder what you areFor by spectroscopic kenI know that you are Hydrogen(Ian D. Bush)Richard Feynman, cố Giáo Sư Vật Lý Giải Nobel thuộc Viện Caltech(Pasadena, California) đã kể chuyện ấy, chuyện nhà khoa học với bạn gái một đêmsao, lần đầu tiên tiết lộ mầu nhiệm vật lý đó trong cuốn sách về sáu bài thuyết giảng,dễ hiểu cho đại chúng. Và cố Giáo Sư đã nói sao các Thi Sĩ ngày nay không viết vềcái đẹp vật lý kia mà lại đi chê trách khoa học làm mất vẻ thẩm mỹ của bầu trời saođêm. (Richard Feynman, trong "Six Easy Pieces", từ trang 59 đến 61). Ta nghĩ đi tìmcái đẹp vật lý ấy vẫn là ý hướng siêu hình, ý hướng đi tìm sự thật về Tạo Hóa, ýhướng tra vấn cái hữu hạn của đời người. Và tìm thấy sự thật phát sinh tinh tú chưaphải là hết chuyện về vũ trụ vô cùng tận, càng phát giác càng thêm vô bờ.Bây giờ ta trở lại vòm trời tinh tú của Hàn Mặc Tử khi căn bệnh đã đến hồitrầm trọng, cái chết gần kề. Hàn Mặc Tử thoát hồn bay vào thinh không, một vòm trờivừa rùng rùng nổi gió vừa muôn tầng tinh khí lạnh. Hàn Mặc Tử cảm thấy "buồnthảm và lạnh lẽo vô cùng. Thật là lời của người nằm thiêm thiếp mơ màng trongnhững giờ hấp hối" (Vũ Ngọc Phan đã viết như vậy). Cảm thấy sảng sốt lạc lòng vìHàn Mặc Tử không muốn đi vào cõi đó:Vì không giới, nơi trầm hương vắng lặngNên hồn bay vùn vụt tới trăng saoVà vướng phải muôn vàn tinh khí lạnhHồn mê man bất tỉnh một hồi lâu...Hồn cảm thấy bùi ngùi như rớm lệThôi hồn ơi! Phiêu lạc đến bao giờ!(Hồn Lìa Khỏi Xác)Hàn Mặc Tử nắm níu hồi sinh, ở lại trần thế, nên vòm trời tinh tú kia chưa phảilà cõi chín tầng trân châu như khi có Đức Tin chốn Thiên Đàng. Khi đã ớn lạnh tronggiây phút thần cảm, vòm trời trăng sao thật là huyền diệu trong thơ Hàn Mặc Tử:...Maria! Linh hồn tôi ớn lạnhRun như run thần tử thấy long nhanRun như run hơi thở chạm tơ vàng...Tôi ưa nhìn Bắc Đẩu rạng bình minhChiếu cùng hết khắp ba ngàn thế giới...Hỡi Sứ Thần Thiên Chúa GabrielKhi người xuống truyền tin cho Thánh NữNgười có nghe xôn xao muôn tinh túNgười có nghe náo động cả muôn trời...(Ave Maria)Thơ Hàn Mặc Tử về ánh trăng ảnh hưởng có tính chất hành xác cho người bịbệnh cùi, hoặc thơ về lúc mê man hấp hối, hoặc thơ về cõi trời của Đức Tin, đó chỉ làthơ với đề tài đặc biệt của Hàn Mặc Tử, chưa thấy dấu vết gì của thi phái TượngTrưng. Thi phái Tượng Trưng chủ trương thuyết Giao Ứng do Jean Moréas triểnkhai khởi từ bài thơ "Correspondances" của Baudelaire."Thế giới là tổng thể những biểu tượng, nhưng biểu tượng không còn là hìnhảnh tượng trưng thay thế cho một ý tưởng trừu tượng. Biểu tượng là cái gì đượcnhìn thấy bởi con người, nhưng chính con người đó cũng không phải là trung tâm,63 TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM