TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM PHÂN ... - Giao cảm

thêm phía dưới hình câu thơ Đường: “Beyond here spring winds won’t blow”, ta hiểungay là từ bài thơ “Xuất Tái” bất hủ của Vương Chi Hoán:Hoàng hà viễn thướng bạch vân gianNhất phiến cô thành vạn nhẫn sanKhương địch hà tu oán dương liễuXuân phong bất độ Ngọc Môn Quan.Thì ra dãy núi Quilian Shan là hậu-cảnh của Ngọc Môn Quan, vùng chinhchiến thuở xưa giữa người Hán và các sắc dân Trung Á theo Hồi Giáo, gốc Thổ NhĩKỳ. Ngọc Môn Quan là cửa ải Jiayuguan ở gần đó. Jiayuguan là tháp canh cuối cùngvề phía Tây của Vạn Lý Trường Thành.Qua khỏi cửa ải một chút là sa mạc trùng trùng, nơi không biết gió xuân là gì(nên không có chuyện nhờ gió xuân truyền lan tiếng sáo ly biệt của người Trung Áthuở xưa, khi họ lên đường đi chinh chiến). Cửa ải Jiayuguan cũng chính là chỗthông qua của “Con Đường Tơ Lụa” (Silk Road), con đường thương buôn của cổnhân tứ xứ xuôi ngược từ Trung Hoa suốt đến Ba Tư và Ả Rập. Con đường mòn đócòn xưa hơn Vạn Lý Trường Thành, xét về lịch sử. Sách vở của ta viết về ĐườngThi thường chú trọng về mặt văn chương, ít ghi chú tường tận về mặt địa lý, mộtngành khoa học nhân bản đem lại sự hiểu biết giữa con người với con người trênhành tinh trái đất.2. Gần như ở trong vùng trung tâm điểm của Trung Quốc, và gần như ở vàođoạn giữa của sông Dương Tử, nơi đây trải dài ba hẻm vực cách khoảng nhau, cóhẻm vực dài trên 45 dặm, có hẻm vực ngắn chỉ ước chừng 5 dặm. Qua ba hẻm vựctrên, sông Dương Tử chảy xiết cuồng loạn giữa hai bên vách đá triền núi trập trùng.Dự án lớn lao đang xây dựng của Trung Hoa, sau Vạn Lý Trường Thành, là một cáiđập nước vĩ đại chắn ngang một trong ba hẻm vực, dĩ nhiên sẽ xây trên hẻm vực dàinhất và nằm phía dưới hạ lưu hơn cả.Đập “Ba Hẻm Vực” (The Three Gorges Dam) sẽ hoàn tất vào năm 2009, làmchìm dưới nước nhiều Thành Phố, nhiều quần cư, nhiều vùng canh tác phì nhiêu,nhiều địa điểm có tên trong văn học và lịch sử, nhiều nơi cần khai quật khảo cổ vềngười Ba Thục và đất nước thuở xưa của họ nơi đây. Ba hẻm vực thuở nào gầmthét dữ dội sẽ nằm im dưới nước sâu, nước dâng lên tới đỉnh. Gần hai triệu ngườiphải di tản tìm nơi khác định cư.Bù vào đó, đập nước vĩ đại sẽ cung cấp điện lực đủ cho nước Trung Hoa đivào hiện đại hóa ở Thế Kỷ 21, chế ngự lụt lội thường xảy ra hằng năm vào mùa mưamà nội Thế Kỷ này đã làm chết trên 300 ngàn người. Đập nước cao 607 feet, tạo ramột hồ nước mênh mông kéo dài đến 370 dặm, có công suất thủy điện đứng vàohàng đầu thế giới. Đây là một công trình chế ngự thiên nhiên. Khoa học chưa ướclượng được tác hại về môi sinh sẽ ra sao với một hồ nước nhân tạo vĩ đại như vậy.Và ảnh hưởng địa chất có thể gây động đất như thế nào cũng chưa biết rõ. Để cóthể xây được đập nước ngang hẻm vực dài trên 45 dặm đó, người ta phải đổi dòngsông Dương Tử bằng một con sông đào, làm khô cạn hẻm vực rồi tiến hành xâydựng, với kỹ thuật hiện đại của nhiều nước Âu Mỹ và Trung Hoa. Khởi công năm1997 và 12 năm nữa sẽ khánh thành. Khi xây xong, nước sông Dương Tử sẽ chảyqua nhưng có điều độ ở hẻm vực, dĩ nhiên con sông đào tạm thời cũng bị chắnngang dưới cái đập rộng gần một dặm rưỡi, vô cùng vững chắc. Tiếc vì những dấuvết văn học lịch sử sẽ bị chìm ngập, những nơi khảo cổ dang dở về đất Ba Thục sẽvĩnh viễn bị chôn vùi và núi non cẩm tú sẽ ngủ im lìm dưới mặt nước, một số nhàbáo Âu Mỹ đã và đang kéo đến vùng này để tường trình, ghi chép, chụp bắt, sợkhông còn có dịp thấy vẻ nguyên sơ của nó. Nhờ vậy, ta biết thêm địa danh Bạch ĐếThành trong thơ Lý Bạch là nơi đâu. Vì khi đi ngang một trong ba hẻm vực trên, gần48 TRONG DÒNG CẢM THỨC VĂN HỌC MIỀN NAM