MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

hesaplanarak, kamu maliyesi üzerinde bir düzensizliğin ve belirsizliğin
oluşmasına yardımcı olur. Mevcut şeffaf olmayan yöntemlerde değişik
yanıltmalar söz konusudur. Bunlar 112 ;
- Büyüme, enflasyon, işsizlik, faiz oranları gibi anahtar konumdaki
makro ekonomik değişkenlerin iyimser tahminleridir. Bütün bunlar geliri
fazla, harcamaları daha düşük göstermek içindir. Yılsonunda ortaya çıkan
beklenmeyen bütçe açıkları görünmeyen dış etkilere bağlanabilir.
- Değişken yeni politikaların bütçe üzerindeki iyimser tahminlerinin
etkileri.
- Neyin bütçe içinde ve dışında olduğunun stratejik olarak
belirlenmesi.
- Bütçenin stratejik kullanımı. Bütçe tartışmalarında mali uzlaşmalar
temel kriterlere göre belirlenir. Politikacılar bu kriterleri şişirerek, mali
olarak sorumlu olduklarını ve harcamalardan kesintiye gidilmemesini iddia
edebilirler.
- Bütçenin bir yıldan fazla bir mali sürede uygulanması. Bu
durumlarda bir yıldan fazla mali yılı kapsayan planlar her yıl gözden
geçirildiği için, uygulanması zor bu planlar diğer yıllara örneğin, ikinci veya
üçüncü yıla ertelenir veya hiç uygulanmayabilir ∗ .
Yukarıda sıralanan yanıltmalardan uzak bir kamu mali yönetim
sisteminin oluşturulması, öncelikle büyük ölçüde mali şeffaflığın
sağlanmasına bağlıdır. Bu nedenle mali şeffaflığın sağlanması yönünde
atılacak adımlar etkin bir kamu mali yönetim sisteminin oluşturulması için
önem taşımaktadır.
Çalışmamızda buraya kadar mali disiplin, bütçe denkliği kavramları,
mali disiplinin ne derece önem taşıdığı, mali disiplinsizliğin gerçek
boyutlarını ortaya koyması açısından önemli olan bütçe açığı ölçüm
yöntemleri ile gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler itibarıyla mali
112 Alberto ALESINA – Roberto PEROTTI, “Fiscal Discipline and the Budget Process”, The
American Economic Review, Volume 86, Issue 2, Papers and Proceedings of the Hundredth
and Eighth Annual Meeting of the American Economic Association San Francisco, CA,
January 5-7, May 1996, s.403.
∗ Örneğin, Türkiye’de 2006 yılı başından itibaren üçer yıllık (2006-2007-2008) olmak üzere
çok yıllı bütçeleme uygulamasına geçilmiştir. Ülkemizdeki uygulamayı bu kriter açısından
değerlendirebilmek için söz konusu ilk çok yıllı bütçeleme döneminin bitmesi gerekmektedir.
83