MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

alemle ticari ilişkiye girmesi veya kamu kesiminin sermaye giriş çıkışlarında
önemli bir rol oynaması durumunda, geleneksel bütçe açığı tanımının tek
başına bütçe açığı göstergesi olarak kullanılmasının oluşturacağı bazı
sakıncaların önlenmek istenmesi gösterilebilir.
d. Sürdürülebilir Bütçe Açığı
Maliye politikasının orta vadede sürdürülebilirliğinin temel
göstergelerinden birisi de, sürdürülebilir bütçe açığı (sustainable deficit)
veya finanse edilebilir bütçe açığı (financeable deficit) şeklinde ifade edilen
açık ölçüm yöntemidir. Bu yöntem, bütçe açıkları ile büyüme hızı, enflasyon
oranı gibi makroekonomik hedefler arasında tutarlılığı ortaya koymayı
amaçlayan bir açık ölçüm yöntemi olma özelliğini taşımaktadır. Buiter
(1983) tarafından literatüre kazandırılan ve Anand - Wijnbergen (1989) ve
World Bank (1996) tarafından da geliştirilen “finanse edilebilir bütçe açığı”,
sürdürülebilir iç ve dış borç (sabit bir borç/GSMH oranı) altında, cari
enflasyon oranı, reel faiz oranı ve büyüme hedefiyle bağdaşan maksimum
bütçe açığını ifade etmektedir. Finanse edilebilir bütçe açığı 81 ;
- KKBG ile bu gereğin finansman kaynakları arasında bir denge
kurmayı hedeflemesi,
- Mevcut gelir, harcama ve borçlanma politikalarının orta vadede
sürdürülebilir olup olmadığının analize tabi tutulabilmesi,
- Merkez Bankası kâr ve zararlarını dikkate alması,
açısından oldukça önemli bir açık ölçüm yöntemi olarak
kullanılmaktadır.
e. Optimal Bütçe Açığı
Literatürde yer alan diğer bir açık ölçüm yöntemi olan “optimal bütçe
açığı” kavramı, uygulamadan daha çok kuramsal tartışmalara konu olan bir
açık ölçüm yöntemidir. Çünkü, bütçe açığı için optimal bir seviyenin
belirlenmesi güçtür. Yapılan her ilave kamu harcamasının topluma
sağlayacağı fayda (kamu harcamasının marjinal sosyal faydası), bu
harcamanın finansman maliyetinden daha büyük olduğu takdirde ekonomik
açıdan yeni harcamalara girişilmesi daha gerçekçi olacaktır 82 . Bunu teknik
bir anlatımla ifade etmek istersek, r kamu harcaması >d olduğu sürece, ilave bir
81 ŞEN - SAĞBAŞ, a.g.e., s.19-20.
82 y.a.g.e., s.20.
58