MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Anayasa’nın bu açıdan en önemli yeniliği, hiç kuşkusuz kanunların
Anayasa’ya uygunluğunu denetleyecek bir Anayasa Mahkemesi kurması ve
böylece iktidarın sınırlandırılması ve buna ilaveten, 1924 Anayasası’ndan
farklı olarak, yalnız “klasik” hakları değil, “iktisadi ve sosyal hakları” da
kabul ediyor olmasıdır.
1924 Anayasasından sonra 27 Mayıs 1960 ihtilâli sonrası kurulmuş
olan Kurucu Meclis tarafından hazırlanıp kabul edilerek yürürlüğe giren
Türkiye Cumhuriyetinin Yeni Anayasası, bir çok temel hak ve özgürlüklerle
birlikte bütçe hakkı ile de ilgili bazı esaslar ve ilkeler getirmekteydi. Bütçe
hakkı, 1924 Anayasasında olduğu gibi, bu Anayasada da açık bir şekilde
ortaya konmuş ve bütçe ile ilgili henüz bir çok ülkede yerleşmemiş olan
Milli Bütçe terimi gibi modern kavramları da bünyesine almıştır. 1961
Anayasası’nın bütçe ile ilgili olan gelir maddeleri; 61, 82, 93 ve 127.
maddeleri; gider maddeleri; 93, 117, 127, 134, 140 ve 143. maddeleri;
bütçeye ilişkin maddeleri ise 64, 93, 94, 116, 126, 127 ve 128. maddeleridir.
Bütçe, gelir ve giderler ile doğrudan ilgili olan madde hükümlerine aşağıda
yer verilmiştir.
“Devletin iktisadî ve sosyal ödevlerinin sınırları
MADDE 53- Devlet, bu bölümde belirtilen iktisadi ve sosyal
amaçlara ulaşma ödevlerini, ancak iktisadi gelişme ile mali kaynaklarının
yeterliliği ölçüsünde yerine getirir.
Vergi Ödevi
Madde 61- Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gücüne
göre, vergi ödemekle yükümlüdür.
Vergi, resim ve harçlar ve benzeri malî yükümlülükler ancak kanunla
konulur.
T.B.M.M.’nin Görev ve Yetkileri
Madde 64- Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, Devletin bütçe
ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek, para
basılmasına, genel ve özel af ilanına, mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm
cezalarının yerine getirilmesine karar vermek, T.B.M.M.’nin
yetkilerindendir.
368