MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

2. Gelir Dağılımının Düzeltilmesi: Piyasa ekonomisinde sosyal
hâsılanın dağılımı adil değilse, bunun devletin maliye politikası ve diğer
ekonomi politikası araçları ile düzeltilmesi gereklidir.
3. Asgari Fiyat (Taban Fiyat) Uygulaması: Bazı piyasalarda arz, fiyat
değişmelerine kural dışı tepki gösterir. Daha açık bir ifadeyle artan fiyatla
arz azalabilir veya düşen fiyatla arz artabilir. Bu duruma örnek olarak iş
gücü piyasası gösterilebilir. Böyle bir piyasada asgari ücret düzenlemesi
gerekli olabilir.
4. Dışsal Maliyetlerin Ortadan Kaldırılması: Piyasa ekonomisinde
ekonomik birimlerin karar ve faaliyetleri üzerinde dışsal maliyetler ortaya
çıkabilir. Bu tür negatif dışsallıklar, sorunun çözümü için devletin
düzenleyici kararlar almasını gerektirir.
5. Ekonomik Düzenin Hukuki Çerçevesi: Freiburg İktisat Okulu’nun
geliştirdiği Ekonomik Düzen Teorisi’nde ekonomik düzenin hukuki
çerçevesini oluşturan kural, norm ve kurumlar bütünü Ekonomik Anayasa
olarak adlandırılmaktadır. Diğer bir ifadeyle Ekonomik Anayasa, ekonomik
birimlerin karar ve faaliyet alanlarını düzenleyen her türlü hukuki kural ve
kurumlar bütününe verilen bir addır. Burada belirtmek gerekir ki, ekonomik
düzen ile ekonomik anayasa farklı kavramlardır. Ekonomik
düzen, ekonomik yaşama ilişkin hukuki norm, kural ve kurumlar yani
Ekonomik Anayasa olmaksızın da varolabilir. Ekonomik yaşamda
kendiliğinden oluşmuş kurallar (örneğin, iş ahlâkı kuralları) ve kurumlar
ekonomik düzeni oluşturabilir. Ekonomik anayasayla ise, ekonomik düzenin
daha iyi işlemesi amaçlanmaktadır.
Ekonomik düzen, devletin koyduğu kural ve kurumlar ile toplumda
zamanla yerleşmiş olan sosyal kural ve kurumların (gelenek ve göreneklerin)
bir bütünü olduğuna göre, ekonomik anayasayı her iki gruptaki kural ve
kurumları kapsayacak şekilde tanımlamak da mümkündür. Buna göre
ekonomik anayasa; ekonomik birimlerin ve kurumların karar, davranış ve
faaliyet alanlarını belirleyen hukuksal ve geleneksel norm ve kurallar bütünü
olarak tanımlanabilir. Sonuç olarak ekonomik düzenin hukuki ve sosyal
normlarla düzenlenen şekli yönü ekonomik anayasayı oluşturmaktadır 38 .
38 Hüsnü ERKAN, Sosyal Piyasa Ekonomisi, Silm Ofset, İzmir 1987, s.26.
144