MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Tablo 22’de, ABD’nde hangi eyaletlerde denk bütçe kuralının
uygulandığı ve bu kuralın hangi yasal zemine dayandığı belirtilmiş ve
anayasal düzeydeki sınırlandırmalar “A”, yasal düzeydeki sınırlandırmalar
ise “Y” ile işaretlenmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi, ABD eyaletlerinin
büyük çoğunluğunda denk bütçe kuralı uygulanmaktadır. Vermont eyaleti
hariç diğer eyaletlerde bir tür denk bütçe kuralı yürürlüktedir.
ABD Genel Muhasebe Ofisi (General Accounting Office)’ne göre,
Vermont eyaleti, bütçeyi denkleştirmeye yönelik yasal veya anayasal bir
şarta bağlı olmayan tek eyalettir. Ancak uygulamada, Vermont eyalet
yönetimi için bu tür bir beklenti söz konusudur 57 .
Tablo 22’de yer aldığı gibi, 11 eyalette Başkan parlamentoya bir denk
bütçe kanun tasarısı arzetmek zorundadır. 8 eyalette eyalet meclisi denk
bütçe yasasını meclisten geçirmekle yükümlüdür. Toplam 36 eyalette ise,
bütçe açıklarının sonraki yıllara devredilmesini engelleyen kurallar
mevcuttur. Başkanın parlamentoya denk bütçe kanun tasarısı sunma
zorunluluğu kuralı, diğer kurallara oranla kısmen zayıf bir kuraldır. Çünkü
söz konusu denk bütçe kanun tasarısının parlamentoda açık ile bağlanma
olasılığı vardır ve ayrıca ilgili hesap dönemi içinde de bütçe açığı gündeme
gelebilir ve uygulanan bütçe kanunu açık vererek kapatılabilir.
Parlamentonun denk bütçe kabulune zorunlu olması kuralı ise, daha katı bir
kuraldır. Bu kuralın zayıf tarafı ise, bütçenin uygulama sonucunda açık
verebilir olmasıdır. Böyle bir durumda, bütçe açıklarının finansmanı
amacıyla borçlanmaya başvurulması ve bunun sonucunda da açıkların
sonraki yıllara yayılması durumu ortaya çıkabilecektir. ABD’nde 36 eyalette
uygulanan ve en katı denk bütçe kuralı olan kural ise, açığın izleyen yıllara
aktarılamaması kuralıdır. Bu kurala göre, ilgili mali yıl bütçesinin yılsonu
itibarıyla denk olarak kapatılması gerekmektedir. Toplam 29 eyalette bir
sonraki mali yıla bütçe açığının devredilemeyeceği çoğunlukla anayasal
hüküm altına alınmıştır. 10 eyalette ise, bütçe açığının bir sonraki iki yıla
devredilemeyeceğine yönelik anaysal hükümler mevcuttur. Bu kural
özellikle iki yıllık bütçe dönemi uygulayan eyaletlerde geçerlilik
arzetmektedir.
Yukarıdaki tabloda dikkati çeken diğer bir nokta, eyaletlerde
uygulanan denk bütçe kuralının çoğunlukla anayasal bir kural olarak
57 WROBEL, a.g.e., s.7.
162