MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Bakanlar Kurulu’nun kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi söz
konusudur. Bu yetki 1982 Anayasası için de geçerlidir ancak, daha sonra da
değinileceği üzere, 1982 Anayasasının 163. maddesinde “Harcanabilecek
miktar sınırının Bakanlar Kurulu kararıyla aşılabileceğine dair bütçelere
hüküm konulamaz” şeklinde yer alan hüküm bu yetkiyi
sınırlandırabilmektedir.
(3) 1982 Anayasasında Bütçeye İlişkin Hükümler
12 Eylül 1980 Askeri harekâtından sonra, kurulan Milli Güvenlik
Konseyi ve Danışma Meclisi tarafından kabul edilen ve 1961 tarihli 334
sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası”nın yerini alan ve aynı adı taşıyan 7
Kasım 1982 tarih ve 2709 sayılı Anayasa da Referandumla kabul edilmiş ve
Anayasa Mahkemesini muhafaza etmiştir. Ancak, 1961 Anayasasına göre
Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosundan yani iki meclisten meydana
gelen TBMM, 1982 Anayasası ile tek meclis haline getirilmiş ve Cumhuriyet
Senatosuna yer verilmemiştir.
1961 Anayasasını yürürlükten kaldıran 1982 Anayasası’nın bütçe ile
ilgili olan gelir maddeleri; 46, 73, 127, 160, 161 ve 163. maddeleri; gider
maddeleri; 86, 90, 112, 127, 128, 139, 160, 161 ve 163. maddeleri; bütçeye
ilişkin maddeleri ise 87, 89, 127, 128, 130, 160, 161, 162, 163, 164, 166. ve
177. maddeleridir. 1982 Anayasasıyla, 1961 Anayasasının vergiler ve
bütçeye ilişkin temel hükümleri esas itibarıyla korunmakla beraber, Bütçe
Kanun tasarısı ile Kesin Hesap Kanun tasarılarının TBMM’ne sunulması
hususundaki sürelerde kısaltma yapılmıştır. Bu değişikliğin amacı, Kesin
Hesap Kanun tasarılarının fazla gecikme olmadan TBMM’nde görüşülmesi
ve oylanmasını sağlamaktır. 1961 Anayasasında 50 olan TBMM Bütçe
Komisyonu üye sayısı ise, 1982 Anayasasında 40’a düşürülmüştür.
1982 Anayasasının bütçe ile ilgili olan 130, 160, 161, 162. ve 163.
maddelerinde 29.10.2005 kabul tarihli ve 5428 sayılı Kanunla değişikliğe
gidilmiştir. Bu değişikliğin nedeni 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve
Kontrol Kanunu ile getirilen bazı tanım değişiklikleridir. Anayasada “genel
ve katma bütçe” ifadesinin bulunduğu söz konusu maddelerdeki bu ifadeler,
“merkezi yönetim bütçesi” şeklinde değişikliğe uğramıştır. Aşağıda,
yukarıda yer verdiğimiz daha önceki Anayasa hükümlerinde olduğu gibi,
1982 Anayasasının da en son haliyle bütçe, gelirler ve giderler ile doğrudan
ilgili olan madde hükümlerine yer verilmiştir.
377