MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Genişletici Açık = Toplam (Genel) Açık
Yukarıda ayrıntılı olarak ifade etmeye çalıştığımız açık ölçüm
yöntemlerinin her biri, kamu maliyesinin ekonomik etkilerini de kendi
ölçüm yöntemlerine göre bize sunmaktadır. Örneğin, en kapsamlı açık ölçüm
yöntemlerinden birisi olan KKBG, yurtiçi veya yurt dışı finansman
gereksinimi ortaya koyarken, operasyonel açık ölçüm yöntemi ise, özellikle
enflasyonla yaşayan ülkelerde, yüksek enflasyon oranlarından kaynaklanan
bir takım zararları telafi etmektedir. Yine borçlu ülkeler açısından
düşünüldüğünde birincil açık ölçüm yöntemi ise, borçlanma zorluklarına
yönelik olarak kamu sektörünün cari katkısını ortaya koymaktadır.
Görüldüğü üzere, yukarıda çeşitli başlıklar altında sınıflandırmaya
çalıştığımız her bir açık ölçüm yöntemi kendi içinde çeşitli sorulara cevap
bulmaya çalışmaktadır. Bu noktada önemli olan, bir ülkenin kamu mali
dengesi ve dolayısıyla mali disiplinsizliğin boyutu hakkında bilgi sahibi
olmak için, öncelikle o ülkenin ekonomik, mali ve idari yapısı hakkında net
bilgiye sahip olmak ve bunun ardından doğru açık ölçüm yöntemini seçerek
ölçüm yapmaktır. Bir ülkenin sahip olduğu iktisadi, mali ve idari özelliklere
uygun olmayan bir açık ölçüm yönteminin kullanılması ile ulaşılan sonuçlar,
o ülkenin kamu mali dengesi hakkında yanlış değerlendirmeler yapılmasına
ve dolayısıyla yanlış mali politikaların yürürlüğe konulmasına yol açabilir.
Şüphesiz, bir sonraki başlık altında da ele alınacağı üzere, bir ülkede mali
disiplinin sağlanması ciddi önem taşımaktadır. Bu nedenle, doğru açık ölçüm
yönteminin kullanılması ve bu ölçüm sonucuna göre ihtiyaç duyulması
halinde gerekli önlemlerin alınması önem taşımaktadır.
D. Mali Disiplinin Önemi
Mali disiplin, kamu maliyesinde gelirler ve giderler arasında bir
dengenin mevcut olması şeklinde ifade edilebilir. Bir ülke ekonomisinde
istikrarın var olabilmesi, öncelikle mali disiplininin tesis edilmesine bağlıdır.
Mali disiplin, mali sorumluluk ahlâkının bir gereğidir. Mali disiplinsizlik
sorunu, hükümetlerin sorumsuzca harcamaları artırmaları, keyfi ve takdiri
olarak vergilendirme yetkilerini kullanmaları, istedikleri kadar iç ve dış
borçlanma kaynaklarına başvurmaları sonucunda baş göstermektedir. Mali
disiplinsizlik kamu ekonomisinde vergi ve borç yükünün ağırlaşmasına yol
açmaktadır. Ağır vergi yükü bir taraftan toplam tasarruflar, yatırımlar ve
çalışma gayreti üzerinde olumsuz sonuçlar doğurarak ekonomik büyümeyi
negatif yönde etkilerken, diğer taraftan vergi kaçakçılığına yol açarak kayıt
63