MALÄ° DÄ°SÄ°PLÄ°NÄ°N SAÄLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye BakanlÄ±ÄÄ±

More documents

Recommendations

Info

- Bütçe kanun tasarısının Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmesi sırasında milletvekilleri gelir azaltıcı öneride bulunamazken, Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerinin bu yetkiye sahip olması - Bütçe kanun tasarısının Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmesi sırasında milletvekilleri gider artırıcı öneride bulunamazken, Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerinin bu yetkiye sahip olması - Bütçe kanun tasarısı hazırlanırken Anayasamızın 65. maddesine riayet edilmemesi sonucunda bütçe ödeneklerinin gittikçe artış göstermesi - Bütçe kanununa gelir-gider farkını kapatmak amacıyla konulan“Denge” maddesi ve diğer borçlanma ile ilgili olarak konulan hükümler sayesinde “iç ve dış borçlanma” nın olağan bir gelir kaynağı olarak görülmeye başlanması - Bir önceki yıla ait Kesin Hesap Kanun tasarısının, bir sonraki mali yıl Bütçe Kanun tasarısı ile birlikte görüşülmesi nedeniyle Kesin Hesap Kanun tasarısı üzerinde Parlamento denetimin yeterli derecede yapılamaması Bütçe Prosedüründen Kaynaklanan Nedenler Kaynak: Hüseyin Şen-İsa SAĞBAŞ, Bütçe Açıkları Teori ve Türkiye Uygulaması, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2004, s. 149-150’den yararlanılarak tarafımızca genişletilmiştir. 261
Tabloda görüldüğü gibi, Türkiye’de bütçe açıklarına yol açan temel nedenler yapısal nedenler, mali ve kurumsal nedenler, ekonomik, siyasal ve sosyal nedenler ile bütçe prosedüründen kaynaklanan nedenler şeklinde sınıflandırılmıştır. Bu nedenler ise kendi içinde gelir kaynaklı nedenler ve harcama kaynaklı nedenler olarak da ikiye ayrılmıştır. Ülkemizde düşük vergi kapasitesi, düşük vergi gayreti ve kayıt dışı ekonominin varolması sebebiyle etkin olmayan bir vergi sistemi, kamu gelirlerinin kamu harcamalarını finanse etmede yetersiz kalmasına neden olmuştur. Yine ekonomik hayatta verimliliğin düşük olması ve üretim yetersizliği, önemli düzeyde israfın mevcudiyeti, uzun süreli seyreden yüksek enflasyon, siyasi istikrarsızlık, etkin çalışmayan kamu kurumları, gittikçe artan borçlanma ve bunun sonucunda artış gösteren faiz ödemeleri ve aşağıda daha ayrıntılı olarak inceleyeceğimiz bütçe prosedüründen kaynaklanan nedenler gibi pek çok neden geçmişte ülkemizde bütçe açıklarının daha da artmasına yol açan etkenler arasında sayılabilir. Yukarıdaki tablo yardımıyla ayrıntılı olarak sunmaya çalıştığımız ve Türkiye’de mali disiplinsizliğe yol açan faktörler, aşağıda daha genel çerçeve içinde incelenmeye çalışılacaktır. Bu kapsamda öncelikle, bütçe prosedüründen kaynaklandığını düşündüğümüz temel nedenlere değinilerek, ardından diğer nedenler üzerinde durulacaktır. A. Bütçe Prosedüründen Kaynaklanan Nedenler Bütçe kanunu, devlet harcamalarının yapılmasına ve devlet gelirlerinin toplanmasına izin veren bir kanundur. Aynı zamanda bu kanun, bütçe gelirgider farkının karşılanması ile bütçe gelir ve giderleri arasındaki mevsimlik dengesizliklerin giderilmesi amacıyla, Hazineye bono ve tahvil çıkarılması suretiyle borçlanmasına yetki vermektedir. Merkez Bankası Kanunu’nda 2001 yılında yapılan değişiklikten önce bu yetki aynı zamanda, Merkez Bankasından kısa vadeli avans kullanımı hakkındaki yetkiyi de kapsamaktaydı. Türkiye’de, bir mali yılın bütçesi hazırlanırken, bütçe hazırlığı çerçevesinde öncelikle giderler, daha sonra ise, bu giderleri finanse edebilecek miktarda gelirler belirlenmektedir. Eğer, tespit edilen kamu giderleri, vergi gelirleri başta olmak üzere olağan kamu gelirleri ile karşılanamıyorsa, gelirleri aşan fark tutarınca borçlanmaya başvurulmakta ve tüm bu hükümler ilgili mali yıl bütçe kanununda yer almaktadır. 262
Page 2 and 3:
T.C. MALİYE BAKANLIĞI Strateji Ge
Page 4 and 5:
ÖNSÖZ “Mali Disiplinin Sağlanm
Page 6 and 7:
ÖZET Bir ülkede mali disiplinin s
Page 8 and 9:
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ............
Page 10 and 11:
4. Borç Stoku Üzerine Sınırlama
Page 12 and 13:
7. Letonya’da Bütçe ve Mali Yö
Page 14 and 15:
(2) Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol
Page 16 and 17:
KKBG Kamu Kesimi Borçlanma Gereği
Page 18 and 19:
Tablo 22:ABD Eyaletlerinde Denk Bü
Page 20 and 21:
ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1: Büt
Page 22 and 23:
GİRİŞ Mali disiplin kavramı, bi
Page 24 and 25:
gerekse gelişmekte olan ülkelerde
Page 26 and 27:
BİRİNCİ BÖLÜM MALİ DİSİPLİ
Page 28 and 29:
kriterlerinden birini oluşturan %
Page 30 and 31:
Klasik bütçe anlayışına göre
Page 32 and 33:
Yukarıdaki (6) numaralı denklemi
Page 34 and 35:
açmaktadır. Son yıllarda ise Ulu
Page 36 and 37:
Literatürde değişik bütçe aç
Page 38 and 39:
faiz oranlarını ve istihdamı etk
Page 40 and 41:
1. Genel Amaçlı Bütçe Açığı
Page 42 and 43:
durumunda bütçe açığı oluşma
Page 44 and 45:
10.12.2003 tarihinde kabul edilip,
Page 46 and 47:
Tablo 4: Türkiye’de Kamu Kesimi
Page 48 and 49:
Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri
Page 50 and 51:
Tablo 6: KİT Kaynak - Ödeme Denge
Page 52 and 53:
Bulunan sonuca, KİT’lerin gerçe
Page 54 and 55:
cetvelinde sadece artık iki kurum
Page 56 and 57:
(iv) Döner Sermaye İşletmeleri A
Page 58 and 59:
ağlantılı veya bütünüyle büt
Page 60 and 61:
Kurulunun kurulmasının ardından
Page 62 and 63:
harcamalar kamu otoritelerinin kara
Page 64 and 65:
orçlarına negatif bir reel faiz o
Page 66 and 67:
oranında meydana gelen dalgalanmal
Page 68 and 69:
Buna göre kamu harcamalarının ka
Page 70 and 71:
Nakit Açığı = Konsolide Bütçe
Page 72 and 73:
otomatik olarak ve doğru bir biçi
Page 74 and 75:
dönemlerde getiri sağlayacak bir
Page 76 and 77:
- Hangi harcamaların yatırım har
Page 78 and 79:
kamu kesimi harcamaları, bir yurti
Page 80 and 81:
kamu harcamasına girişmenin ve do
Page 82 and 83:
Şekil 9: Tasarruf-Yatırım Eşitl
Page 84 and 85:
Genişletici Açık = Toplam (Genel
Page 86 and 87:
Hem gelişmiş hem de gelişmekte o
Page 88 and 89:
Tablo 7: Bazı Sanayileşmiş Ülke
Page 90 and 91:
Tablo 8: Sanayileşmiş Ülkelerde
Page 92 and 93:
Tablo 9: Gelişmiş Ekonomilerde Ge
Page 94 and 95:
Grafik 1: Genel Yönetim Mali Denge
Page 96 and 97:
kaçınılmaz olmuştur. Bunlara il
Page 98 and 99:
Dördüncü olarak, eyalet ve yerel
Page 100 and 101:
gerileme gelişmekte olan ülkeleri
Page 102 and 103:
yukarıya doğru bir baskı oluştu
Page 104 and 105:
hesaplanarak, kamu maliyesi üzerin
Page 106 and 107:
uygulama metotları açısından ü
Page 108 and 109:
orçlanmayı ve faiz ödemelerini g
Page 110 and 111:
Mali disiplinin sağlanmasının ö
Page 112 and 113:
ülkelerinin ortak para birimine ge
Page 114 and 115:
Tablo 16: Mali Kuralları Uygulayan
Page 116 and 117:
Yukarıdaki tablodan da görüldü
Page 118 and 119:
Amerika Birleşik Devletleri verile
Page 120 and 121:
İstikrar Paktı’nın gerektiğin
Page 122 and 123:
çerçevesinin etkin olmayan uygula
Page 124 and 125:
Bir mali kurallar seti için yakın
Page 126 and 127:
E. Mali Kuralların Türleri Uygula
Page 128 and 129:
6. Dolaylı Kurallar Dolaylı kural
Page 130 and 131:
Yukarıdaki tablodan da görüldü
Page 132 and 133:
dağılımı sistemi) olarak iki t
Page 134 and 135:
Üçüncüsü; bir ülke, yarı mal
Page 136 and 137:
“reel mali denkleştirme” aras
Page 138 and 139:
İKİNCİ BÖLÜM ANAYASAL DENK BÜ
Page 140 and 141:
olduğunu belirlemişlerdir. Alt ve
Page 142 and 143:
Bütçe kuralları içinde üzerind
Page 144 and 145:
B. Devri Bütçe Teorisi İngiliz i
Page 146 and 147:
kaldırılmasında mali bir araç o
Page 148 and 149:
işleyişlerini düzenleyen bazı t
Page 150 and 151:
davranmalarının nedenlerinden bir
Page 152 and 153:
özgürlüğü, sözleşme ve ticar
Page 154 and 155:
u sıkı ilişki nedeniyle Kamu Ter
Page 156 and 157:
“Anayasal bakış açısı, polit
Page 158 and 159:
Tablo 18: Ekonomik Anayasanın Kaps
Page 160 and 161:
Tablo 19: Ekonomik Anayasanın Gene
Page 162 and 163:
B. Freiburg İktisat Okulu ve Ekono
Page 164 and 165:
2. Parasal İstikrar: Fiyatlar gene
Page 166 and 167:
Freiburg İktisat ve Hukuk Okulu me
Page 168 and 169:
ağmen İngiltere kuşkusuz anayasa
Page 170 and 171:
Aşağıda Amerika Birleşik Devlet
Page 172 and 173:
devletlerin nüfus sayımı sonuçl
Page 174 and 175:
Federe devletlerin vergilendirme ye
Page 176 and 177:
maximum açık seviyeleri yasada ol
Page 178 and 179:
- Dördüncüsü ise; kanun, mümk
Page 180 and 181:
Tablo 22: ABD Eyaletlerinde Denk B
Page 182 and 183:
North Dakota - - - A - Ohio - - - -
Page 184 and 185:
düzenlendikleridir. Bazı eyaletle
Page 186 and 187:
Madde 53: Ödenek Ayırma ve Vergi
Page 188 and 189:
Madde 114: Nova Scotia’nın Borcu
Page 190 and 191:
Kanada’da çeşitli eyaletler iti
Page 192 and 193:
- Harcama ve gelirlerde büyük etk
Page 194 and 195:
İkinci aşamada; üye ülkelerin k
Page 196 and 197:
• Enflasyon oranı: Herhangi bir
Page 198 and 199:
düzeyinde tutması gerektiğini -
Page 200 and 201:
Ekonomik ve Parasal Birliğe Katıl
Page 202 and 203:
Tablo 25: AB’ne Üye 15 Ülkenin
Page 204 and 205:
Yukarıdaki tabloda, son genişleme
Page 206 and 207:
ütçe açığı kriterini sağlama
Page 208 and 209:
ilkeler” başlığı altında dü
Page 210 and 211:
sona erdirme düşüncesiyle, söz
Page 212 and 213:
da Euro’nun istikrarını sağlam
Page 214 and 215:
halkın olduğu ve “halk egemenli
Page 216 and 217:
3. Senato’nun iznini gerektiren f
Page 218 and 219:
“Madde 111: Geçici Bütçe 1. Bi
Page 220 and 221:
tespit edilen toplam yatırım harc
Page 222 and 223:
2 Ocak 1959 tarihli bu düzenleme,
Page 224 and 225:
Bu çerçevede öncelikle 1 Ağusto
Page 226 and 227:
güvenilir kamu maliyesini ve vergi
Page 228 and 229:
ve “Bütçe Kanunu” başlığı
Page 230 and 231:
alınacağı belirtilmiştir. Bu ku
Page 232 and 233: aşmanın maliyeti, devletin seviye
Page 234 and 235: “Maliye Madde 83: Ulusal Maliye U
Page 236 and 237: Kanunu, Milli Emlak Kanunu, Devlet
Page 238 and 239: ilgili olarak getirilen yasal sın
Page 240 and 241: açıklaması konusunda da yasal bi
Page 242 and 243: Mali reform kapsamında gerçekleş
Page 244 and 245: konmuştur. Kanun, farklı hüküme
Page 246 and 247: G. Çeşitli Ülke Örnekleri İtib
Page 248 and 249: Brezilya Brezilya Mali Sorumluluk K
Page 250 and 251: İzlanda Hükümet Mali Raporlama K
Page 252 and 253: Ukrayna Bütçe Kodu Birleşik Arap
Page 254 and 255: ütçeyi dengelemek için ihtiyaç
Page 256 and 257: 8. Bütçe dışı harcama oluştur
Page 258 and 259: ) Hükümet, 1 Nisan 2003’de baş
Page 260 and 261: Mali yıl içinde Ermenistan Merkez
Page 262 and 263: ) Yıllık Bütçe Yasası’na yö
Page 264 and 265: yapılması için, öngörülen dö
Page 266 and 267: Madde 38: Devlet bütçesine ait kr
Page 268 and 269: verdiğimiz diğer ülkelere ait ç
Page 270 and 271: 5. Yasal ve fiziksel varlıklarına
Page 272 and 273: kuralı da, mali kurallar kapsamın
Page 274 and 275: Gelişme yolunda önemli mesafeler
Page 276 and 277: ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE’DE M
Page 278 and 279: Türkiye’de kamu maliyesi alanın
Page 280 and 281: - Vergi sisteminin yetersizliği *
Page 284 and 285: Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasa
Page 286 and 287: grubuna veya gruplarına en az 25
Page 288 and 289: kanun tasarısı gerçekleşmiş so
Page 290 and 291: Tablo 28: Türkiye’de Konsolide B
Page 292 and 293: Türkiye’de konsolide bütçe har
Page 294 and 295: Tablo 29: Konsolide Bütçe Harcama
Page 296 and 297: yapısıyla birlikte faaliyetleriyl
Page 298 and 299: ulunduğu kurumlara bırakılmaktad
Page 300 and 301: tahvillerin faiz tutarları yerine
Page 302 and 303: Devret projeleri ile ilgili olarak
Page 304 and 305: PUB'leri tarafından hazırlanmakta
Page 306 and 307: ortaya çıktığı göze çarpmakt
Page 308 and 309: Türkiye’de devlet daireleri, bü
Page 310 and 311: öngörülen ek bütçe arızi olma
Page 312 and 313: 1993 239.792 56 20 5 6 0 7 6 1994 3
Page 314 and 315: 1. Konsolide Bütçe Açıkları Ka
Page 316 and 317: Türkiye ile IMF arasında imzalana
Page 318 and 319: Tablo 36: Kamu Borç Göstergeleri
Page 320 and 321: zamanında ödenmediğinden kurulu
Page 322 and 323: konularda gecikmeler ve aksamalar o
Page 324 and 325: yılında GSMH’nın binde 7’si
Page 326 and 327: mahalli idareler tarafından sunulm
Page 328 and 329: 1980 yılından günümüze değin
Page 330 and 331: .Stok Değişimi 1 - 47 1 577 13 71
Page 332 and 333:
yapılmaktadır. Bu düzenlemeler,
Page 334 and 335:
Japonya Üç yıllık borç servisi
Page 336 and 337:
devam etmektedir 47 . 4. Sosyal Gü
Page 338 and 339:
düşmesi gerekirken, Türkiye'de n
Page 340 and 341:
Tablo 43: Sosyal Güvenlik Kuruluş
Page 342 and 343:
ütçe dışındaki hesaplarda topl
Page 344 and 345:
Kamu kesimi içinde bulunan fonlar,
Page 346 and 347:
içinde yer alır. Bu Kanun kapsam
Page 348 and 349:
1993 yılında bütçe içerisine a
Page 350 and 351:
Tablo 45: Fon Kaynak Ve Harcamalar
Page 352 and 353:
Tablo 45 ve 46’nın genel bir de
Page 354 and 355:
Tablo 47: Döner Sermaye İşletmel
Page 356 and 357:
yönetmelikle belirlenir. Fonların
Page 358 and 359:
Telekomünikasyon Kurumu, Tütün,
Page 360 and 361:
II. CUMHURİYET ÖNCESİ VE SONRASI
Page 362 and 363:
önemli bir unsur olduğunun farkı
Page 364 and 365:
ir devlet yönetimi ile bütçeyi h
Page 366 and 367:
ütçe açıkları konusunda yakla
Page 368 and 369:
1937 231,0 310,7 231,0 317,1 0.0 6.
Page 370 and 371:
Tablo 49: Türkiye’de Konsolide B
Page 372 and 373:
ile, iç borç anapara ve faiz öde
Page 374 and 375:
Cumhuriyet öncesi döneme değinme
Page 376 and 377:
elge niteliği taşımakta ve ayrı
Page 378 and 379:
gerekse tahsili, memur maaşların
Page 380 and 381:
konulmuştur. b. Anayasalarda Büt
Page 382 and 383:
kararlaştırmaksızın feshedilirs
Page 384 and 385:
madde dışında devlet bütçesine
Page 386 and 387:
devlet harcamalarının yapılması
Page 388 and 389:
Yukarıda yer verdiğimiz diğer ma
Page 390 and 391:
Bütçenin görüşülmesi ve kabü
Page 392 and 393:
doğurmamalıdır. Devletin görece
Page 394 and 395:
muvazeneyi korumak bakımından bö
Page 396 and 397:
yayımlandığı tarihte yürürlü
Page 398 and 399:
Bakanlar Kurulu’nun kanun hükmü
Page 400 and 401:
özlük işleri, Başkan ve üyeler
Page 402 and 403:
düzenlenen 11. maddesi ile “Büt
Page 404 and 405:
ifadesinin kullanılmasıyla birlik
Page 406 and 407:
milletvekilleri ilgili mali yıl b
Page 408 and 409:
ayrıntılı düzenlemeler ise, çe
Page 410 and 411:
Henüz alt mevzuat çalışmaları
Page 412 and 413:
ile ilgili düzenlemelerin tek bir
Page 414 and 415:
Mali disiplini sağlamak için diğ
Page 416 and 417:
aracılığıyla kullanır duruma g
Page 418 and 419:
Türkiye’de mali disiplinsizliği
Page 420 and 421:
alınması gerekmektedir. Aşağıd
Page 422 and 423:
H A R C A M A G E L İ R Şekil 15:
Page 424 and 425:
Anayasal İktisat yaklaşımı çer
Page 426 and 427:
eklentisi olan birçok grup mevcutt
Page 428 and 429:
harcama azalışları yoluyla büt
Page 430 and 431:
açabileceğini ortaya koymaktadır
Page 432 and 433:
Kanada’da mali sorumluluğun kanu
Page 434 and 435:
Yukarıda yer vermeye çalıştığ
Page 436 and 437:
yönetilmiş bulunmaktadır. Ekonom
Page 438 and 439:
kurallarını yansıtan davranışl
Page 440 and 441:
çalışmaların sonuçlarına bak
Page 442 and 443:
- Vergi tahsilatında dolaylı verg
Page 444 and 445:
Bu unsurlar kapsamında gelir-gider
Page 446 and 447:
SONUÇ Bütçe, devletin gelecek d
Page 448 and 449:
Uygulamaya konulacak mali kurallar
Page 450 and 451:
İngiltere’de yürürlüğe konul
Page 452 and 453:
KAYNAKÇA AB KOMİSYONU, “Avrupa
Page 454 and 455:
AYYILDIZ, Ebru., Konsolide Bütçe
Page 456 and 457:
Nisan 2004,. CANSIZLAR, Doğan., Ja
Page 458 and 459:
EĞİLMEZ, Mahfi - Ercan KUMCU, Eko
Page 460 and 461:
GÜRSOY HÜRCAN, Yasemin., Mali Dis
Page 462 and 463:
KROL, Robert., KURUÇ, Bilsay., “
Page 464 and 465:
OECD, Economic Outlook 79 Database,
Page 466 and 467:
RUTAYISIRE, Laurean W., “Measurem
Page 468 and 469:
The Fiscal Responsibility and Budge
Page 470:
YELDAN, Erinç., “Avrupa Birliği
show all

MALÄ° DÄ°SÄ°PLÄ°NÄ°N SAÄLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye BakanlÄ±ÄÄ±

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

MALÄ° DÄ°SÄ°PLÄ°NÄ°N SAÄLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye BakanlÄ±ÄÄ±