MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

yaşamalarının ortak kurallarını gösteren toplumsal bir sözleşme olduğunu
kabul etmektedirler 20 .
Anayasa yapmanın temel amacı, ülkenin hukuka uygun olarak
yönetilmesini sağlamaktır. Bunu bir bakıma, siyasetin hukuk kalıbına
dökülmesi ve kendisini hukukla sınırlaması olarak da ifade edebiliriz. Ancak
anayasalar salt bir hukuk metni olmayıp, siyasi yönleri de olan, hatta siyasi
yönleri zaman zaman daha da ağır basan belgelerdir. Anayasayı genellikle
ülkeyi yönetme gücünü elinde tutan iktidar odakları hazırlamakta ve bu
siyasi iktidarın kendi düşünce inanç ve ideolojisini anayasaya yansıtması
halinde, anayasanın siyasi yönü hukuk yönünün önüne çıkmaktadır. Siyasi
yönü hukuk yönünden baskın olan anayasalar, toplumsal barış ve
uzlaşmadan çok, iktidara rakip olabilecek toplumsal grupların sindirilmesini
amaçlar. Anayasayı hazırlayan siyasi grubun düşünce ve inançlarını yansıtan
bir ideolojinin topluma benimsetilmesine özen gösterilir 21 . Anayasaların
hazırlanması esnasında benzer durum, devletin ekonomik hak ve yetkileri ile
kişilerin ekonomik hak ve özgürlüklerinin anayasal çerçevede hüküm altına
alınması esnasında da karşımıza çıkabilmektedir. Anayasayı hazırlayan
siyasi iktidar, iktisadi ve mali açıdan yetkilerini genişletmek amacıyla, bu
konuları düzenleyen madde hükümlerini kendi isteği doğrultusunda
hazırlayabilmekte ve onaylanarak yürürlüğe konulmasını
sağlayabilmektedir. Bu nedenle anayasanın siyaseti ve iktidarın sahip olduğu
her konudaki yetki sınırlarını hukuk kalıbına dökecek bir etki ve otorite
kaynağı olabilmesi için, kurucu iktidarın toplumun tüm kesimlerini
yansıtacak biçimde geniş tabanlı oluşması gerekmektedir. Unutulmaması
gereken konu, anayasanın temel işlevinin, devletin siyasi ve idari
organlarını, temel hak ve özgürlüklerin güvenliğini sağlayacak biçimde
düzenlemek olduğudur.
Parlamento çoğunluğunun ekonomik konularda dilediği şekilde
kanunlar çıkarmasının iki temel nedeni vardır. Bunlardan birincisi,
anayasalarda ekonomik konuların gereği gibi düzenlenmemiş olmasıdır.
Anayasa koyucular, çoğu defa kişinin temel hak ve özgürlükleri, kuvvetler
ayrımı, seçim sistemleri vb. gibi siyasal konulara öncelik vermişler ve
ekonomik konuların düzenlenmesi ile ilgilenmemişlerdir. Böyle
20 Şükrü KARATEPE, “Anayasa İdeolojisi”, Ekonomik Anayasa, DEÜ İİBF Maliye
Bölümü, 28-29 Mayıs 1992, Ankara, s.53.
21 KARATEPE, a.g.t., s.54.
128