MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

kurulan döner sermayeli işletmeler, 1050 sayılı yasanın kapsamı dışında
kalarak kapsam ve amaç yönünden 49. maddedeki hükümlerin dışında
hareket eden işletmeler haline gelmişlerdir. Bu gelişmeler sonucunda döner
sermaye işletmeleri birbirinden bağımsız ve sistemsiz düzenlemelerle
yönetilir hale gelmişlerdir. Bir hizmete döner sermaye tahsis edilebilmesi
için, bir kapasite fazlasının olması; bu fazlanın, piyasa fiyatı olan bir mal
veya hizmet üretimine yöneltilebilmesi; bu ek üretimin, esas kamu hizmetini
aksatmaması gerekir 60 .
Giderlerin yapılmasında serbesti sağlayarak bürokratik engellerin
dışında harcama yapılması, kamu hukuku kuralları dışına çıkılarak işletmeye
daha fazla idari ve mali özerklik sağlanabilmesi, ekonomide atıl kapasitenin
kullanılması ve belirli bir talebin karşılanması ve devlete ek gelir sağlanması
amaçları ile oluşturulan döner sermaye işletmeleri; modern işletmecilik
yöntemlerinden faydalanamamaları, farklı mevzuata tabi olmaları,
muhasebe sistemlerinin dağınık olması ve yönetimlerindeki bozukluklar ve
denetimlerindeki karışıklık nedeniyle bütçeye gelir getirmekten ziyade yük
olmaya başlamışlardır 61 .
Aşağıdaki tabloda, 1980 yılından günümüze döner sermaye
işletmelerinin mali dengeleri ve açıklarının GSMH içindeki payları yer
almaktadır.
60
61
SÖNMEZ, a.g.e., s.201.
Ekrem ERDEM - Esra SİVEREKLİ DEMİRCAN, “Türkiye’de Kamu Açıklarının Yapısı
ve Dağılımı”, Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat, Yıl:1, Sayı:3, Temmuz Ağustos Eylül
2001, s.89.
332