MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Komisyonu’nda hem de Genel Kurul’da yeni mali yıl bütçe kanun tasarısı ile
birlikte görüşüleceğini hüküm altına almış bulunmaktadır. 5018 sayılı
KMYKK ile kesin hesap kanun tasarısının Bakanlar Kurulu’nca TBMM’ne
sunulma süresi bir ay geriye alınmış (en geç Haziran ayı sonuna kadar) ve
böylece TBMM’ne hesapların incelenmesi bakımından daha fazla süre
tanınmıştır. Ancak, unutulmaması gereken, kesin hesap kanun tasarısının
Bakanlar Kurulu’nca Meclis’e sunulmasının ardından öncelikle Plan ve
Bütçe Komisyonunun gündemine alınmasıdır. Plan ve Bütçe Komisyonu,
bütçe kanunu tasarısı ile birlikte kesin hesap kanun tasarısını Genel Kurula
birlikte sunmakta ve dolayısıyla, TBMM Genel Kurulunun dikkatleri
çoğunlukla bir sonraki mali yıla ait bütçe kanun tasarısında
yoğunlaşmaktadır. Bu durumda da, Genel Kurulun ciddi bir biçimde kesin
hesap kanun tasarısını inceleme imkanı bulunmamaktadır. Her ne kadar Plan
ve Bütçe Komisyonu tarafından kesin hesap kanun tasarısı incelemeye tabi
tutulmuş olsa da, sözkonusu komisyon üyelerinin çoğunluğunun iktidar parti
veya partilerine bağlı oldukları düşünüldüğünde, incelemenin ne derece etkin
yapıldığı konusunda soru işaretleri oluşmaktadır. Bu sorunun giderilebilmesi
için, kesin hesap kanun tasarısının TBMM Genel Kurul’unda daha detaylı
incelenerek sorgulamaya tabi tutulabilmesi için, görüşme süresinde
değişikliğe gidilmesi yarar sağlayacaktır.
B. Kamu Harcama Yapısından Kaynaklanan Nedenler
Türkiye’de kamu maliyesinde yaşanan mali disiplinsizliğin temel
nedenlerinden birini kamu harcama yapısı oluşturmaktadır. Bilindiği üzere,
kamu harcamaları cari, yatırım ve transfer harcamaları olmak üzere üç
harcama türünden oluşmaktadır. Ülkemizde 1980’li yılların başında toplam
kamu harcamaları içinde pay büyüklükleri itibarıyla sırasıyla cari, transfer ve
yatırım harcamaları yer almakta iken; bu oran son yıllarda değişikliğe
uğramış ve sıralama transfer, cari ve yatırım harcamaları olarak
gerçekleşmiştir. Aşağıda yer verilen Tablo 28’de bu gelişim daha açık olarak
ortaya konulmaktadır.
268