MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

uygulamada bazı sorunlara neden olabilir. İkinci olarak; etkinliği
sağlayabilmek için, kurallar setinin uygulamayı ve ihlalleri net olarak
belirten bir yapıda olması gerekmektedir. Hem politikacılar hem de toplum,
kuralların ihlal edilmesi durumunda ne yapılması gerektiğini ve kuralların
nasıl uygulanması gerektiğini bilmelidir. En son ve önemli bir özellik de,
kurallar seti vatandaşların değerlerini yansıtmalıdır. Bu takdirde, kurallara
bağlılık daha yüksek düzeyde olacaktır. Tüm bu özellikler, seçmenlerin
gözünde “tutarlı” oldukları sürece etkin bir bütçe disiplini sağlamaya devam
edecektir 135 .
Yukarıda ideal bir mali kuralın sahip olması gereken temel özellikleri
kısaca açıklamaya çalışılmıştır. Bir para birliği çerçevesinde mali kuralların
özellikle hangi niteliklere sahip olması gerektiği hususunda ise, Buiter
(2003) tarafından yapılan çalışmada şu özellikler sıralanmıştır 136 :
- Basit olmalıdır.
- Devletin borç ödeyebilirliğini garantilemelidir.
- Konsolide genel hükümet ve merkez bankası ile ilişkili olmalıdır.
- Kamu sektörünün boyutlarına göre tarafsız olmalıdır.
- Maliye politikası araçlarının konjonktür yönlü işleyişine izin
vermemelidir.
- Uzun dönemde de anlamlı olmalıdır.
- Ekonomik yapıdaki ve iç koşullardaki önemli farklılıklara müsaade
etmelidir.
- Birliğin tamamında anlamlı olan işleyişe uyumlu olmalıdır.
- Güvenilir olmalıdır.
- Kesintisiz ve sürekli olarak uygulanmalıdır.
Görüldüğü üzere, bu özelliklerin bir kısmı Kopits ve Symansky (1998)
tarafından geliştirilen özellikler ile de benzerlik taşımaktadır. Genel
itibarıyla basitlik ve uyumluluk gibi özellikler ortak özellikler olarak
karşımıza çıkmaktadır.
135 BUCHANAN – WAGNER, a.g.m., s.183.
136 Willem H. BUITER, “Ten Commandments for a Fiscal Rule in the E(M)U”, OMB
Conference in Vienna, 13.01.2003, Erişim: 14.06.2005, http://www.nber.org/wbuiter.
104