MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

öngörülen ek bütçe arızi olmaktan çıkmış, normal uygulama gibi görülmeye
başlamıştır. Ayrıca tahminler ekonominin genel dengesine uygun şekilde
yapılmamıştır. Sonuçta ise “tahmini bütçe açığı” ile “kesinleşen bütçe açığı”
arasında önemli sapmalar ortaya çıkmıştır 21 .
En geniş tanım ile kamu kesiminin; konsolide bütçe (merkezi
yönetim), mahalli idare bütçeleri, KİT bütçeleri, sosyal güvenlik kurumları,
döner sermaye işletmeleri ve fon kuruluşlarının bütçelerinden oluştuğunu
ifade edebiliriz. Bu birimlerde oluşan gelir-gider dengesi de bize kamu
kesimi genel dengesini vermektedir. Kamu kesimi dengesi açık verdiğinde
ise “kamu kesimi finansman gereği” ortaya çıkmakta ve bunun tutarı kadar
da borçlanmaya başvurulması gerekmektedir.
Ülkemizde KKBG, konsolide bütçeye (merkezi yönetim) ilaveten
KİT’ler, sosyal güvenlik kuruluşları, mahalli idareler, döner sermayeli
kuruluşlar, fonlar ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşların açıkları
toplamından oluşmaktadır. KKBG’nin artması aynı zamanda, mali
disiplinsizliğin boyutlarının arttığının da bir göstergesi niteliğindedir.
Aşağıdaki tabloda, Türkiye’de 1980 yılından itibaren son yıllara kadar
KKBG’nin gelişimi ve kamu kurumları itibarıyla dağılımına yer
verilmektedir.
21 Besim Bülent BALİ – Mustafa ÇELEN, “Türkiye’de Bütçe Gerçekçiliği”, Marmara
Üniversitesi İİBF Dergisi Özel Sayı, Prof.Dr.Halil Nadaroğlu’na Armağan, Yıl:1998,
Cilt:XIV, Sayı:1, s.61.
289