MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

- İşgücüne katılım oranının düşüklüğü ve kayıt dışı istihdamın
yüksekliği,
- Prim tahsilat oranının düşüklüğü
- Prime esas kazanç sınırlarının düşüklüğü,
- Erken yaşta emeklilik uygulamaları,
- Primi alınmadan yapılan sigorta ödemeleri,
- Borçlanma kanunları,
- Uzayan ortalama ömür nedeniyle artan aylık ödemeleri ve sağlık
yardımları,
- Prim gelirleri ile ödenen aylıklar arasındaki ilişkinin zayıflığı,
- Ödenmeyen primlerin gecikme cezalarına uygulanan aflar,
- İdari ve kurumsal yetersizlikler, vb.
Yukarıdaki sorunlara ilaveten diğer bazı sorunları da ifade edebiliriz.
Yüksek işsizlik sigortasının oluşturulmamış olması nedeniyle özellikle
vasıfsız işçilerin büyük çoğunluğu marjinal ve taşeronlaşmış konumdaki
işlerde çalışmak zorunda kalmaktadır. Mal ve hizmet piyasalarında önemli
bir yere sahip olan kayıtdışı sektör, kayıtlı kesime doğrudan doğruya haksız
rekabet içinde olmakta, sonuçta kayıtlı sektörün endüstriyel ilişkileri de
marjinalleşmeye yol açarak, emek piyasalarında kayıt dışı işgücü
kullanımının yaygınlaşmasına yol açmaktadır. Yine emeklilik hakkının
kazanılmasında bir yaş sınırı olmamasından dolayı, orta yaşlarda emekli
olmaya hak kazanan vasıflı nitelikteki işgücü, emek piyasasına geri
dönmektedir. Bu grup çok düşük ücretlere razı olarak ortalama ücretlerin
aşağı çekilmesine neden olurken, bir yandan da kayıtlı istihdamın
sürekliliğini engellemektedir. Bu sorunlara ilave olarak, Türk emek
piyasalarındaki en önemli sorun, çocuk yaştaki çalışanların toplam istihdam
içindeki göreli büyüklüğünden ve bu kesimin her türlü sosyal güvenceden
uzak çalıştırılmasından kaynaklanmaktadır 50 . Aşağıdaki tabloda sosyal
güvenlik kuruluşlarının aktif – pasif dengelerine yer verilmektedir.
Uluslararası normlara göre asgari dört aktif sigortalıya bir pasif sigortalı
50
Erinç YELDAN - Ahmet KÖSE, “Türk Sosyal Güvenlik Sisteminin Yapısal Sorunları
Üzerine Gözlemler”, Mülkiye Dergisi, Temmuz-Ağustos 1999, Cilt:.XXIII, Sayı:217,
s.90-91.
316