MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

verdiğimiz geçici 11. maddesinde, 5436 sayılı Kanunun 10. maddesi ile
yapılan değişiklik ile fon kuruluşları için de geçerli olmuştur. Değişen
madde hükmünde fon kuruluşlarının da tasfiyesinden bahsedilmemektedir.
(vi) Mahalli İdareler Açıkları
Ülkemizin üniter siyasi yapısı içinde kamu hizmetleri, merkezi ve
mahalli idareler tarafından sunulmakta ve mahalli idareler ise; il özel
idareleri, belediyeler ve köylerden meydana gelmektedir. Mahalli idare
bütçeleri, ülkemizde birlik ilkesinden sapmaların diğer bir örneğini
oluşturmaktadır. 5018 sayılı KMYKK’nun 3. maddesinde mahalli idare
tanımı şu şekilde yapılmıştır. ”Mahalli idare: Yetkileri belirli bir coğrafi alan
ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel
idaresi ve bunların kurdukları birlik ve idareyi ifade eder”. Aynı Kanunun
12. maddesinde mahalli idare bütçesinin de tanımı yapılmıştır. Bu maddeye
göre, “Mahalli idare bütçesi, mahalli idare kapsamındaki kamu idarelerinin
bütçesidir.”
Ülkemizde kamu kesimi borçlanma gereğinin ölçümünde mahalli
idarelerin açıkları da bu ölçüme dahil edilmektedir. Dolayısıyla, mahalli
idarelere ait açıkların miktarında meydana gelecek artışlar, aynı zamanda
KKBG’nin de artışına neden olmaktadır. Mahalli idarelerin borçlanma
(finansman) gereksinimi toplam gelirleri ile harcamaları arasındaki negatif
farktan oluşmaktadır.
Mahalli İdareler Borçlanma Gereksinimi = Gelirler – Harcamalar
Mahalli idarelerin toplam gelirlerinin toplam harcamalarından büyük
olması durumunda ise pozitif fark ortaya çıkacak ve bu da mahalli idarelerin
bütçe fazlasını oluşturacaktır.
(vii) Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Açıkları
Düzenleyici ve denetleyici kurumlar ilk defa ve yaygın olarak önce
Amerika Birleşik Devletleri’nde, daha sonra da İngiltere’de ortaya çıkmıştır.
Bu kurumların 1970’li yıllardan itibaren Kıt’a Avrupa’sında ve sosyalizmin
çökmesini takip eden 1980’li yılların ardından da eski sosyalist ülkelerde,
toplumsal alandan iktisadi alana kadar pek çok konuda örnekleri artmaya
başlamıştır 33 . Türkiye’de ise ilk olarak 1981 yılında Sermaye Piyasası
33 Ayşe GÜNAY - Ahmet ÖZEN, “Bağımsız Düzenleyici Kurumlar ve Türkiye”, Vergi
Sorunları Dergisi, Ocak 2004, Sayı: 184, s. 169.
38