MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Antlaşması üzerinde anlaşarak, metni 7 Şubat 1992 tarihinde
imzalamışlardır. Topluluk üyesi ülkeler, 7 Şubat 1992 tarihinde “Avrupa
Birliği Anlaşması” olarak da anılan Maastricht Anlaşması’nı imzalayarak
Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB) oluşturma amacını kendilerine yeni bir
hedef olarak koymuşlardır. Avrupa Tek Pazarı’nın programlanmasından
sonra Maastricht Anlaşması’nın yapılması Avrupa Birliği yolunda önemli bir
ilerlemeyi temsil etmektedir. Altı üye ile başlayan Avrupa bütünleşme
süreci, bugüne değin farklı tarihlerdeki beş genişleme ∗ sonucunda üye
sayısını 25’e kadar yükseltmiştir. Günümüzde 25 üye ülkeye kadar
genişleyen AB’nin büyük arzusu, siyasi birliği de gerçekleştirerek Avrupa
Birleşik Devletleri’ni kurmaktır.
Bu tarihte Avrupa Topluluğu’na üye ülkelerin Dışişleri ve Maliye
Bakanlarınca imzalanan Maastricht Antlaşması; 200 maddesi, 17 ek protokol
ve 33 adet ekiyle Roma Anlaşması’nda yapılan en önemli ve en karmaşık
hükümler içeren 10. değişikliktir. 1 Ocak 1993’te yürürlüğe girmesi gereken
anlaşma bazı düzeltmelerle ancak 1 Kasım 1993’te uygulamaya
konabilmiştir.
Maastricht Antlaşması ile Avrupa Birliği üyesi bir ülkenin parasal
birliğe girebilmesi, belli konularda öngörülen “yakınlaşma kriterleri”nin
gerçekleştirilmesine bağlanmıştır. Buna göre, bir üyenin parasal birliğe
katılabilmesi için belli bir ekonomik yapıya kavuşması gerekmektedir 68 .
Ekonomik ve Parasal Birliğin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi ve
Türkiye gibi AB’ne aday ülkelerin de ekonomik reform tasarılarına yön
göstermesi açısından, Maastricht Antlaşması’nın üye ülkelerin Avrupa Para
Birliği’ne katılabilmeleri için tespit ettiği “Yakınlaşma Kriterleri” olarak
adlandırılan kriterler ∗ şunlardır:
∗
Genişlemelerden birincisi, 1973’de Danimarka, İrlanda ve İngiltere; ikincisi, 1981’de
Yunanistan; üçüncüsü, 1986’da Portekiz ve İspanya; dördüncüsü, 1995’de Avusturya,
Finlandiya ve İsveç ve beşincisi ise, 1 Mayıs 2004’de Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Polonya,
Slovakya, Estonya, Slovenya, Letonya, Litvanya, Malta ve Güney Kıbrıs’ın birliğe katılımı ile
gerçekleşmştir. Bulgaristan ve Romanya’nın ise, 2007-2008’de tam üye olarak katılmaları
beklenmektedir.
68 SAVAŞ, (1999), a.g.e., s.32.
∗ Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda, Lüksemburg, İspanya, Portekiz, İrlanda,
Avusturya ve Finlandiya olmak üzere 11 Avrupa Birliği (AB) üyesi ülke 1 Ocak 1999
itibarıyla EPB için gerekli kıstasları yerine getirip uygulamaya geçmişlerdir. İsveç, İngiltere
ve Danimarka kendi istekleri ile tüm kriterleri yerine getirmelerine rağmen, EURO bölgesine
katılmamışlardır. Yunanistan, o tarih itibarıyla kriterleri yerine getirememiş, ancak 19-20
174