MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Şekil 11: Bütçe Kurumları
Bütçe Kurumları
Bütçe ile ilgili
rakamsal hedefler
Bütçenin
hazırlanması
ve
onaylanmasına
yönelik yöntem
yasaları
Bütçe
şeffaflığına
yönelik yasal
düzenlemeler
Yukarıdaki şekilde belirttiğimiz bu üç kurum üzerine yapılan
tartışmalardan özet olarak şu sonuçlar çıkarılabilir 5 :
a) Bütçe açıklarını sınırlandırmak için çıkarılmış yasal düzenlemeler
mali disiplini güçlendirmektedir, fakat aynı zamanda bütçenin şeffaflığını
azaltacak bazı etkilere de neden olabilir;
b) Hiyerarşik oylama yöntemi mali disiplini arttırır, fakat “kontrol ve
dengeleme” işini azaltabilir;
c) Bütçede şeffaflığın olmaması mali disiplinin ve harcamaların
kontrol edilmesini zorlaştırır.
Görüldüğü üzere, bütçe şeffaflığı, mali disiplinin sağlanması açısından
çok önemlidir. Ancak, bütçe açıklarına yönelik olarak yürürlüğe konulan
sınırlamalar çok katı olursa, bu takdirde katı sınırlamalar şeffalığı azaltıcı
etkide bulunabilir ve dolayısıyla bütçe sonuçları da bu durumdan olumsuz
olarak etkilenebilir.
“Bütçe kuralı” kavramı ise, literatürde çoğunlukla bütçe açıkları,
borçlanma, vergileme ve harcama yetkileri üzerine getirilen kısıtlamalar,
denk bütçe yasaları ve bunlarla ilgili nitelikli çoğunluk kuralları olarak
uygulama alanı bulan çeşitli kuralların tamamını kapsayabilmektedir. Bunlar
dışında, bütçenin hazırlanma, parlamentoda onaylanma ve uygulanma
aşamalarını bütçe disiplinine uygun olarak kurala bağlamaya çalışmak için
konulan kurallar ise “bütçe prosedürüne ilişkin kurallar” olarak uygulamada
yer almaktadır.
5 ALESINA – PEROTTI, a.g.m., s.405.
120