MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

İkinci aşamada; üye ülkelerin karar alma yetkilerinin ulusal düzeyden
Topluluk düzeyine devredilebilmesi için kurucu antlaşmalarda gerekli olan
değişikliklerin yapılması, Avrupa Merkez Bankası Sistemi (AMBS)’nin
kurulması ve Avrupa Para Sistemi’nin DKM’nda öngörülen ulusal paraların
dalgalanma marjlarının daraltılması tavsiye edilmektedir.
Üçüncü aşamada; AMBS para politikasını yönlendirmenin tüm
sorumluluğunu üstlenmekte ve üye ülke paraları arasındaki döviz kurları
değiştirilemez biçimde sabitleştirilmektedir. Ayrıca makro ekonomi ve bütçe
politikalarının koordinasyonu ile ilgili kararların bağlayıcı olması, Topluluğa
ulusal bütçelere müdahale etme yetkisinin verilmesi, rezervlerin AMBS’nde
toplanması ve yürütülmesi ile ulusal paralar yerine tek bir para biriminin
kullanılması istenmektedir.
Haziran 1989’da yapılan Madrid Zirvesi’nde Delors Raporu
onaylanmış ve birinci aşamanın Temmuz 1990’da başlaması kararlaştırılmış
ancak ikinci ve üçüncü aşamaya ne zaman geçileceği ve üyeler arası
yakınlaşmaların düzeyinin ne olacağı tartışılmıştır. Daha sonra Aralık 1989
tarihli Strasbourg Zirvesi’nde, 1990 yılı sonunda toplanacak hükümetlerarası
konferansta, ekonomik ve parasal birlik konusunun görüşülmesi
kararlaştırılmış ve 15 Aralık 1990 tarihinde çalışmaya başlayan konferans,
çalışmalarını 9-10 Aralık 1991 tarihli Maastricht Zirvesi’ne yetiştirmiştir.
Avrupa Birliği çerçevesinde ekonomik ve parasal birlik oluşturma
doğrultusunda mali disiplinin üye ülke ekonomileri kapsamında tesis
edilmesi oldukça önemli bir konudur. Mali disiplin yönüyle ise, AB üyesi
ülkelerce Maastricht Anlaşması ve getirdiği kriterler önem taşımaktadır.
Bunun yanı sıra, üye ülkelerce kabul edilmesinin ardından yürürlüğe girecek
olan Avrupa Birliği Anayasası da “denk bütçe” ilkesini kural olarak
bünyesinde barındırması sebebiyle, burada ayrı ayrı ele almanın faydalı
olacağı kanısındayız. Bu incelemelerin arkasından ise, AB üyesi olan
birtakım ülkeler, mali disiplinin sağlanması amacıyla gerçekleştirdikleri
bütçe reformları itibarıyla değerlendirmemize dahil edilecektir.
1. Avrupa Birliği’nde Maastricht Anlaşması ve Mali Disipline
Katkısı
9 – 10 Aralık 1991 tarihinde, Belçika-Almanya sınırına çok yakın olan
en eski Hollanda şehri Maastricht’de toplanan AT Konseyi’ni oluşturan 12
üye ülkenin devlet ve hükümet başkanları, söz konusu Avrupa Birliği
173