MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

düzenlendikleridir. Bazı eyaletlerde ise, hem anayasal hem de yasal bir kural
olarak uygulamaya konulmuştur.
Tablo verilerinden anlaşıldığı gibi, ABD’lerinde eyaletler bazında
geniş çapta denk bütçe kuralı uygulanmaktadır. Bu kural, hem anayasal hem
de yasal çerçeveye dayandırılarak yürürlüğe konulabilmektedir. Ancak,
ABD eyaletlerinde uygulanan denk bütçe kuralları her ne kadar katı bir kural
olarak uygulandığı yönünde bir izlenim verse de, gerçekte bu uygulamanın
çok da katı bir kurala dayanmadığı söylenebilir.
ABD eyaletlerinde uygulanan denk bütçe kuralları, genellikle cari
bütçelerini kapsamaktadır ve birçok eyalette sermaye bütçeleri, özel fonlar
vb. ise, denk bütçe kuralının kapsamına girmemektedir 58 . Çoğu eyaletlerde,
denkleştirilecek “bütçe”, eyalet yönetiminin birleştirilmiş (konsolide) bütçesi
değildir ve bu nedenle de, ABD federal yönetim bütçesi kadar geniş
kapsamlı değildir. Federal yönetimin tersine, eyaletler genellikle hesaplarını
sermaye ve cari bütçeler şeklinde ayırırlar. Eyaletler çoğunlukla, toplam
harcamalarının yaklaşık %9’u tutarındaki büyük ölçekli sermaye
harcamalarını borçlanma yoluyla karşılarlar. Aynı zamanda bazı eyaletlerde
de zorunlu harcamalar bütçe açığı ile işleyebilmektedir. Kural olarak, genel
bütçe bir tarafta planlı harcamalar ve diğer tarafta genel vergi gelirlerinden
oluşur ve sadece bu bütçenin denk olması gerekir. ABD Genel Muhasebe
Ofisi’ne göre, bu tür “genel fon” harcaması, en düşük % 21 ve en yüksek %
74 oranında olmak üzere ortalama olarak toplam harcamanın % 54’ü olarak
hesaplanmaktadır. Bütçenin diğer kısımlarını denkleştirmenin gerekli olduğu
durumda, uzun dönemli borçlanmadan elde edilen hâsılatlar, çoğunlukla
gelir olarak görülmekte ve kullanılmaktadır 59 .
ABD’de bütçe açığı ortaya çıktığında, bazı eyaletler otomatik olarak
ödenek kesintileri, bazıları belirli ekonomik şartlar oluştuğunda otomatik
vergi artışları öngörmektedir. Ancak bu uygulamaların hiçbiri hayata
geçirilememiştir 60 . Anayasal denk bütçe kuralına rağmen, bütçe açıklarını
kapatmayı başaramayan görevliler hakkında ne tür yaptırımlar uygulanacağı
hakkında da ABD eyaletlerinde açık hükümler mevcut değildir. Sadece New
58 James M. POTERBA, “Balanced Budget Rules and Fiscal Policy: Evidence from States”,
National Tax Journal, Vol: 48, No: 1-4, 1995, ss. 329-336.
59 WROBEL, a.g.e., s.7.
60 Erişim: 21.09.2005,
http://www.colorado.edu/Economics/taxpolicy/BalancedBudget/balancedbudgetsummary.htm
l.
163