MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Kanunu, Milli Emlak Kanunu, Devlet Mallarının Yönetimi Kanunu, Sayıştay
Kanunu, Devlet Tahvili Kanunu ve Devlet Borç İdaresi Kanunu’dur. Bu
kanunlar devletin tüm mali işlemlerinde uygulanacak temel kuralları
belirlemektedir.
Kamu Finansman Kanunu bütçenin hazırlanması ve uygulanmasına
ilişkin hükümler içermektedir. Buna göre bütçe; bütçe ile ilgili genel
hükümleri, gelir ve gider bütçesi ile yıllara sâri harcamaları, gelecek yıla
aktarılması onaylanan ödenekleri ve sözleşme yetkisi gibi hususları
kapsamaktadır 102 .
- Bütçenin genel hükümler bölümünde, o yıl içinde çıkarılacak devlet
tahvillerinin tavanı da dahil bütçe ile ilgili genel mahiyette konular yer alır.
- Belli bir harcama ve gelir sınıflandırmasına göre düzenlenen gelir ve
harcama bütçesi, bütçenin temelini teşkil eder. Bütçenin gelir ve giderleri
kuruluşlar arasında dağıtılır. Her kuruluşun bütçesi özelliğine göre alt
bölümlere ayrılır.
- Yıllara sari harcamalar, devletin beş yıldan fazla olmamak üzere
birden fazla mali yılı kapsayan inşaat ve imalat gibi yatırım harcamalarından
oluşur. Bu tür uzun vadeli projelerin uygulanabilmesi için, her bir projeye
ilişkin yıllık ödeneklerin bütçede gösterilmesi ve parlamentodan onay
alınması zorunludur.
- Parlamento ayrıca gelecek yılda kullanılmak üzere ödenekleri
aktarabilir. Bu sistem, bütçe onaylandıktan sonra beklenmedik durumlar
nedeniyle bir kısım ödeneklerin o mali yıl içinde kullanılmalarının mümkün
olmadığı halleri kapsar. Bu tür ödenek aktarmaları ancak parlamentonun
onayı ile olmaktadır.
- Bütçede bazen öngörülmeyen harcamaları (maaş ve ücret artışları,
doğal afet vb.) karşılamak için rezerv olarak bir miktar ödenek ayrılır. Bu
ödeneğin kullanımı Bakanlar Kurulu Kararı ile gerçekleşir.
Etkin bir harcama politikasının temini için bütçenin hazırlanması
sırasında uyulması zorunlu bazı yasal düzenlemeler Japon Hukuk sisteminde
yer almıştır. Bunlardan bazıları şu şekildedir 103 :
102 Doğan CANSIZLAR, Japonya Bütçe Sistemi, T.C. Maliye Bakanlığı, Bütçe ve Mali
Kontrol Genel Müdürlüğü, Sayı: 1995/1, Ankara, Ocak 1995, s.5.
103 CANSIZLAR, a.g.e., s.26-28.
215