MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

grubuna veya gruplarına en az 25 üye verilmek şartı ile siyasi parti
gruplarının ve bağımsızların oranlarına göre temsilinin dikkate alınması
gerekmektedir. Yine aynı maddede, Bütçe Komisyonunun ellibeş gün içinde
kabul edeceği metnin, TBMM’nde görüşülmesi ve mali yılbaşına kadar
karara bağlanması belirtilmiştir. Anayasamızın 162. madde hükmünden de
anlaşılacağı üzere, ilgili yıla ait Bütçe tasarısının Bütçe Komisyonunda
görüşülme süresi, Genel Kurulda görüşülme süresinin yaklaşık üç katı bir
süreyi kapsamaktadır.
Bütçeler, parlamenter demokrasi ile yönetilen tüm ülkelerde öncelikle
bütçe ya da ödenek komisyonlarında teknik yönden tartışılır ve karara
bağlanır. Bütçe veya ödenek komisyonları, bazı ülkelerde sadece bütçeleri
görüşür ve yasama dönemi içinde başka görevleri bulunmamaktadır. Ancak,
Türkiye örneğinde olduğu gibi diğer bazı ülkelerde de bütçe komisyonu,
bütçe kanunu tasarılarının yanında mali nitelikteki diğer kanun tasarılarının
görüşülerek oylanmasından da sorumludurlar 6 . Nitekim Türkiye’de söz
konusu komisyon, “Plan ve Bütçe Komisyonu” ismiyle faaliyetlerine devam
etmektedir.
Plan ve Bütçe Komisyonunda ilgili mali yılın bütçe tasarısı üzerindeki
görüşmeler, Maliye Bakanının bütçeyi sunuş konuşması ile başlamaktadır.
Ardından, bütçe gerekçesi üzerinde görüşmelere geçilir ve üyeler
gerektiğinde Maliye Bakanından bazı açıklamalar talebinde bulunabilirler.
Komisyon üyesi olmayan milletvekilleri de bu görüşmelere katılabilirler ve
Maliye Bakanından açıklama isteyebilirler ancak, oylama sırasında oy
kullanma hakkına sahip olmamaktadırlar 7 .
Plan ve Bütçe Komisyonunda bütçe tasarısının her bir maddesi
sırasıyla ve madde madde görüşüldükten sonra bölümler itibarıyla oya
sunulur. Bütçe kanunu tasarısının 1. maddesini oluşturan A Cetveli (gider
bütçesi) kısmı ile ilgili görüşmeler tamamlandıktan sonra, bütçe kanun
tasarısının 2. maddesini oluşturan gelir bütçesi de Maliye Bakanı tarafından
komisyona sunulur ve ardından bütçe kanun tasarısının diğer maddeleri
sırasıyla okunarak üzerinde gerekli görüşmelerin yapılmasının ardından
oylamaya tabi tutulur.
6 Kâmil MUTLUER, Erdoğan ÖNER, Ahmet KESİK, Bütçe Hukuku, İstanbul Bilgi
Üniversitesi Yayınları, Mayıs, 2005, s.222-223.
7 Aytaç EKER, Temel GÜRDAL, Cahit ŞANVER, Analitik Bütçe Sistemi ve Yerel
Yönetimlerde Uygulanması, Deniz Yıldızı Matbaacılık, Sakarya, 2006, s.36.
265