MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

- İkincisi ise, sürekli olarak aşırı kamu açığı veren ülkelere karşı
nihai çözüm olarak mali yaptırımlar uygulanmasıdır.
AB üyesi ülkelerin hedeflere ulaşmak için yürürlüğe koydukları
programların yanı sıra, denetleme mekanizmasının bir parçası olarak her yıl
ülkeler, izleyen dört yıl için maliye politikası planlarını (istikrar
programlarını) Avrupa Birliği Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi
(ECOFIN)’ne sunmaktadırlar. Konsey, planların İstikrar ve Büyüme Paktı
ile ve daha genel olarak dürüst kamu maliyesi ilkeleri ile uyumlu olup
olmadığına ilişkin görüşlerini açıklar. Bu programlar sadece yönverici
hedefler ve bazen birkaç özel hedef içerir. Maastricht Anlaşması ve İstikrar
ve Büyüme Paktı’nın sınırları içinde bir üye ülke, kendi ulusal çerçevesine
uygun bir maliye politikası uygulayabilmektedir 72 .
Almanya ve Fransa’nın Maastricht Anlaşması ve İstikrar ve Büyüme
Paktı ile belirlenen % 3’lük bütçe açığı / GSYİH sınırını 2002 yılından
itibaren ihlâl etmesi karşısında, AB Komisyonu, bu iki ülkeye mali yaptırım
uygulanmasını tavsiye etmiştir. Ancak, AB Maliye Bakanları herhangi bir
yaptırım öngörmemiş ve Almanya ve Fransa’ya bütçe açıklarını % 3
seviyesine çekmeleri için 2005 yılına kadar süre tanımıştır. Bu gelişmenin
üzerine, AB Komisyonu, Kurucu Antlaşmalar’ın koruyucusu olma sıfatıyla
Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD)’na başvurmuş ve uygulamadaki
asli yetkinin kime ait olduğunun tespit edilmesini istemiştir. ATAD da, 13
Temmuz 2004’de verdiği kararla, paktın uygulayıcısının Komisyon
olduğunu belirtmiş ve öngörülen cezaların yeniden yürürlüğe girmesini
sağlamıştır. Bu süreçte, Almanya ve Fransa’nın, İstikrar ve Büyüme Paktı
kriterlerinin yumuşatılması isteminde bulunmaları ise kaçınılmaz olmuştur 73 .
Avrupa Birliği içinde Ekonomik ve Parasal Birliğe üye olabilmek için
geliştirilen Maastricht kriterlerinden özellikle mali disiplinin sağlanması
açısından önem taşıyan iki temel kriterin “Bütçe Açığı/GSYİH oranı ile
Kamu Borcu/GSYİH oranı” olduğunu belirtmiştik. Yukarıda yer verdiğimiz
tablolardan, 15 AB üyesi ülkenin bu kriterleri sağlama anlamında çok ciddi
sorunlarla karşı karşıya olmadıkları görülmektedir. Ancak, Birliğin bazı
ülkelerinin (Özellikle Almanya ve Fransa) son birkaç yıl içinde özellikle
72 DABAN ve diğerleri, a.g.e., s.10.
73 TUSAM (Ulusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi), “AB’de İstikrar ve Büyüme
Paktı”, Erişim: 24.12.2004,
http://www.tusam.net/print.asp?id=30&tbl=DEGERLENDIRME&fld=degerlendirme.
184