Zoran Sulejmanbov - Sudija Izvestitel - kniga II (p.1232)

1140
Ustavnosudska praktika
Ustavniot sud na Republika Makedonija vo pove}e svoi odluki
izgradil stav po ova pra{awe (U. br. 130/2007, U. br. 186/2004, U. br. 70/
2006 i drugi).
Pravno mislewe
Vo ~l. 8 st. 1 al. 3 od Ustavot, kako temelna vrednost na ustavniot
poredok e utvrden principot na vladeewe na pravoto.
Spored ~l. 9 od Ustavot, gra|anite na Republika Makedonija se
ednakvi vo slobodit ei pravata, nezavisno od polot, rasata, bojata na
ko`ata, nacionalnoto i socijalnoto poteklo, politi~koto i verskoto
uveruvawe, imotnata i op{testvenata polo`ba. Gra|anite pred Ustavot
i zakonite se ednakvi.
Spored ~l. 32 st. 1 od Ustavot, sekoj ima pravo na rabota, sloboden
izbbor na vrabotuvawe, za{tita pri raboteweto i materijalna
obezbednost za vreme na privremena nevrabotenost. Spored st. 2 od
ovoj ~len od Ustavot, sekomu, pod ednakvi uslovi, mu e dostapno sekoe
rabotno mesto, dodeka spored st. 5 na istiot ~len, ostvaruvaweto na
vrabotenite i nivnata polo`ba se ureduvaat so zakon i so kolektiven
dogovor.
Spored ~l. 44 od Ustavot sekoj ima pravo na obrazovanie. Obrazovanieto
e dostapno na sekogo pod ednakvi uslovi. Osnovnoto obrazovanie
e besplatno i zadol`itelno.
Kako edna od garanciite na osnovnite slobodi i prava na ~ovekot
i gra|aninot vo ~l. 52 st. 4 od Ustavot e utvrdena zabranata na povratnoto
dejstvo na zakonite i drugite propisi, osven vo slu~aj koga toa
e popovolno za gra|anite.
Od navedenite ustavni odredbi proizleguva deka pravoto na
obrazovanie kako kompleksno pra{awe Ustavot go ureduva samo na~elno
ostavaj}i go negovoto poblisko ureduvawe so zakon.
Ottuka, nesporno e deka Sobranieto na Republika Makedonija,
kako nositel na zakonodavnata vlast, mo`e da donesuva zakoni, me|u
drugoto i za ureduvawe na pra{awa i odnosi povrzani so ostvaruvaweto
na ustavno utvrdenoto pravo na osnovnoto obrazovanie, koe e
zadol`itelno. Vo ramkite na ureduvaweto na ovie pra{awa, zakonodavecot
mo`e da gi propi{e i uslovvite pod koi se izveduva vospitnoobrazovnata
dejnost vo osnovnoto obrazovanie, a vo taa smisla da go
utvrdi i vidot i stepenot na stru~nata podgotovka na nastavnicite i
drugiot kadar koi mo`at da vr{at opredeleni raboti od ovaa dejnost
kako {to vpro~em toa i go napravil so Zakonot za osnovnoto obrazovanie
("SV RM," br. 103/2008).
So Zakonot za osnovnoto obrazovanie se ureduva zadol`itelnoto
osnovno obrazovanie {to se ostvaruva vo osnovnite u~ili{ta,