Zoran Sulejmanbov - Sudija Izvestitel - kniga II (p.1232)

Vo ~lenot 2 od Zakonot e predvideno deka po ~len 45 se dodavaat
13 novi ~lena: 45-a, 45-6, 45-v, 45-g, 45-d, 45-|, 45-`, 45-z, 45-i, 45-j i
45-k.
Spored ~lenot 45-a od Zakonot "predimstveno pravo na gradba e
pravo so koe pod uslovi, na na~in i vo postapka utvrdeni so ovoj zakon,
se steknuva sopstvenikot na grade`no neizgradeno zemji{te da gradi
stanbeni, delovni ili stopanski objekti predvideni za gradewe na toa
zemji{te so detalni urbanisti~ki planovi.
Steknuvaweto na pravoto od stavot 1 na ovoj ~len e vo op{t
interes. Predimstvenoto pravo na gradba mo`e da go steknuvaat doma{ni
fizi~ki i pravni lica, vklu~uvaj}i ja i dr`avata.
Vo ostanatite navedeni ~lenovi se ureduvaat na~inot, uslovite
i postapkata za steknuvawe na predimstvenoto pravo na gradba, za ~ie
steknuvawe po predlog na sopstvenicite na neizgradeno grade`no zemji{te
koi imaat mnozinstvo na sopstvenost na toa zemji{te odlu~uva
nadle`en sud spored pravilata na vonprocesnata postapka
4. Spored ~lenot 8 stav 1 alineja 6, 7 i 10 od Ustavot, temelni
vrednosti na ustavniot poredok na Republika Makedonija se pravnata
za{tita na sopstvenosta; slobodata na pazarot i pretpriemni{tvoto i
ureduvaweto i humanizacijata na prostorot i za{titata i unapreduvaweto
na `ivotnata sredina i na prirodata.
So ~lenot 30 od Ustavot se garantira pravoto na sopstvenost i
pravoto na nasleduvawe. Sopstvenosta sozdava prava i obvrski i treba
da slu`i za dobro na poedinecot i zaednicata. Nikomu ne mo`at da mu
bidat odzemeni ili ograni~eni sopstvenosta i pravata koi proizleguvaat
od nea, osven koga se raboti za javen interes utvrden so zakon. Vo
slu~aj na eksproprijacija na sopstvenosta ili vo slu~aj na ograni~uvawe
na sopstvenosta se garantira praveden nadomest koj ne mo`e da
bide ponizok od pazarnata vrednost.
Spored ~lenot 51 od Ustavot, zakonite moraat da bidat vo soglasnost
so Ustavot, a site drugi propisi so Ustavot i so zakonite.
Spored ~lenot 56 stav 1 od Ustavot, site prirodni bogatstva na
Republikata, rastitelniot i `ivotinskiot svet, dobrata vo op{ta
upotreba, kako i predmetite i objektite od osobeno kulturno i istorisko
zna~ewe opredeleni so zakon se dobra od op{t interes na Republikata
i u`ivaat posebna za{tita.
Zakonot za sopstvenost i drugi stvarni prava ("Slu`ben vesnik
na Republika Makedonija" br. 18/2001), vo ~lenot 5 utvrdil deka pravoto
na sopstvenost i drugite stvarni prava se ostvaruvaat vrz osnova na
slobodna dispozicija so nu`ni ograni~uvawa predvideni vo Ustavot i
zakonite.
So odredbata od ~lenot 16 na ovoj zakon e opredeleno deka site
prirodni bogatstva, rastitelniot i `ivotinskiot svet, stvarite vo
op{ta upotreba, grade`noto zemji{te, {umite i zemjodelskoto zemji{te,
pasi{tata i vodite, kako i stvarite i objektite od osobeno kul-
851