Zoran Sulejmanbov - Sudija Izvestitel - kniga II (p.1232)

`alba e {iroko postaven, odnosno `alba mo`at da izjavat strankite
(ovlasteniot tu`itel i obvinetiot), branitelot, zakonskiot zastapnik
na obvinetiot i o{teteniot, vo korist na obvinetiot i negoviot
bra~en drugar odnosno vonbra~en drugar, rodnina po krv vo prava linija,
posvoitel, posvoenik, brat, sestra i hranitel. Vlo`uvaweto na
`alba pretstavuva pravo, a ne dol`nost, poradi {to strankite mo`at
da se odre~at ili otka`at od toa pravo, {to zna~i deka podnesuvaweto
na `albata zavisi od dispozicijata na strankata. Vo ovaa smisla, samo
od dispozicijata na obvinetiot zavisi dali }e izjavi `alba protiv
osloboditelna ili odbivatelna presuda (kako {to vpro~em i se naveduva
vo inicijativata), imaj}i predvid deka Zakonot mu go dozvoluva
ova pravo, vo soglasnost so ustavnata garancija za pravoto na `alba
protiv odluki doneseni vo postapka vo prv stepen pred sud.
Soglasno ~len 372 stav 1 od Zakonot, vtorostepeniot sud mo`e
vo sednica na sovetot ili vrz osnova na odr`an pretres da ja otfrli
`albata kako nenavremena ili kako nedozvolena, ili da ja odbie `albata
kako neosnovana i da ja potvrdi presudata na sudot od prv stepen,
ili da ja ukine ovaa presuda i predmetot da go upati do prvostepeniot
sud na povtorno sudewe i odluka, ili da ja preina~i prvostepenata
presuda.
Soglasno osporeniot ~len 381 od Zakonot, protiv presudata na
vtorostepeniot sud e dozvolena `alba do sudot koj odlu~uva vo tret
stepen samo vo slednive slu~ai ako:
1) vtorostepeniot sud izrekol kazna zatvor do`ivotno, ili ako
ja potvrdil presudata na prvostepeniot sud so koja e izre~ena takva
kazna;
2) vtorostepeniot sud vrz osnova na odr`aniot pretres ja utvrdil
fakti~kata sostojba poinaku otkolku prvostepeniot sud i vrz taka
utvrdenata fakti~ka sostojba ja zasnoval svojata presuda i
3) vtorostepeniot sud ja preina~il presudata na prvostepeniot
sud so koja optu`eniot e osloboden od obvinenieto i izrekol presuda
so koja optu`eniot se oglasuva za vinoven.
Od navedenata zakonska regulativa proizleguva deka zakonodavecot
go usvoil, iako samo vo odredeni slu~ai, odnosno vo ograni~en
obem, sistemot na tristepenost na redovnata kaznena postapka, odnosno
ocenil deka e celishodno, vo odredeni slu~ai, da ima pozasilena
kontrola i pogolemi garancii za pravilnosta na sudskata odluka, preku
mo`nost za podnesuvawe `alba na presuda na vtorostepen sud do
sudot koj odlu~uva vo tret stepen, kako vtor vid redoven praven lek,
koj ustavno ne e garantiran, tuku ocenata za negovata celishodnost e
prepu{tena na zakonodavecot.
Imaj}i go predvid navedenoto, navodite vo inicijativata deka
pravo na `alba ne bilo predvideno za slu~aite koga vtorostepeniot
sud ja preina~il prvostepenata presuda so koja bilo odbieno obvinenieto
i izrekol osuditelna presuda, prakti~no pretstavuvaat barawe
944