Zoran Sulejmanbov - Sudija Izvestitel - kniga II (p.1232)

otnicite vo raboten odnos i na fizi~kite lica koi vr{at dejnost,
kako i posebnite uslovi pod koi odddelni kategorii na osigurenici gi
ostvaruvaat pravata od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe.
Spored ~l. 47 od istiot zakon, osigurenikot kaj kogo postoi
preostanata rabotna sposobnost ima pravo na: 1) rabota so skrateno
rabotno vreme; 2) rasporeduvawe odnosno vrabotuvawe na druga soodvetna
rabota i 3) prekvalifikacija ili dokvalifikacija. Individualniot
zemjodelec ne gi ostvaruva pravoto od st. 1 na ovoj ~len. Po
isklu~ok od st. 1 na ovoj ~len fizi~koto lice koe vr{i dejnost ima
pravo samo na prekvalifikacija ili dokvalifikacija i pravo na soodvetno
vrabotuvawe.
Spored ~l. 54 od ovoj zakon, osigurenikot kaj kogo postoi preostanata
rabotna sposobnost ima pravo na nadomestok: 1) na platata od
denot na nastanuvawe na invalidnosta do denot na rasporeduvaweto
ili vrabotuvaweto na druga soodvetna rabota, odnosno do upatuvawe na
prekvalifikacija ili dokvalifikacija; 2) na platata za vreme na prekvalifikacijata
ili dokvalifikacijata, 3) na platata od denot na
zavr{enata prekvalifikacija ili dokvalifikacija do denot na rasporeduvaweto,
odnosno vrabotuvaweto na drugo soodvetno rabotno mesto;
4) na platata poradi rabota so skrateno rabotno vreme i 5) poradi pomala
plata na drugo rabotno mesto.
Trgnuvaj}i od analizata na osporenata zakonska odredba, mo`e
da se konstatira deka so istata vsu{nost se ovozmo`uva ostvaruvawe
pravo na pari~en nadomestok do vrabotuvawe na tovar na sredstvata na
Fondot samo na invalidite na trudot so preostanata rabotna sposobnost
na koi rabotniot odnos im prestanal poradi ste~aj, a ste~ajnata
postapka traela pove}e od dve godini. Ottuka, proizleguva zaklu~okot
deka vakvo pravo steknuvaat samo onie invalidni lica so preostanata
rabotna sposobnost na koi osnov za prestanok na rabotniot odnos e
insolventnosta, odnosno nesposobnosta na pla}awe na pravnoto lice
kade tie bile vraboteni, odnosno otvorawe na pravnoto lice na ste-
~ajna postapka.
Me|utoa, spored na{e mislewe, so osporenata zakonska odredba
se povreduva edno od osnovnite slobodi i prava na ~ovekot predvideni
vo ~len 9 od Ustavot, bidej}i licata so isti status steknuvaat neednakvi
prava na nadomestok, vo zavisnost od osnovot poradi koj na istite
im prestanal rabotniot odnos. Na toj na~in, spored nas, zakonodavecot
so osporenata zakonska odredba vo neramnopravna polo`ba gi doveduva
ostanatite invalidi na trudot so preostanata rabotna sposobonost na
koi rabotniot odnos im prestanal od drugi pri~ini, kako {to e na
primer prestanok na raboten odnos poradi ekonomski, strukturalni,
tehnolo{ki i drugi pri~ini, sprema koi lica, isto taka, stoi ustavnata
obvrska za socijalna sigurnost.
Od ~l. 34 i 35 od Ustavot, proizleguva deka so zakon se opredeluva
pravo na gra|anite na socijalna sigurnost i socijalno osi-
389