Zoran Sulejmanbov - Sudija Izvestitel - kniga II (p.1232)

Spored ~len 9 stav 1 od Ustavot, gra|anite na Republika Makedonija
se ednakvi vo slobodite i pravata nezavisno od polot, rasata,
bojata na ko`ata, nacionalnoto i socijalnoto poteklo, politi~koto i
verskoto uveruvawe, imotnata i op{testvenata polo`ba. Spored stavot
2 od ovoj ~len, gra|anite pred Ustavot i zakonite se ednakvi.
Soglasno ~len 34 od Ustavot gra|anite imaat pravo na socijalna
sigurnost i socijalno osiguruvawe utvrdeni so zakon i so kolektiven
dogovor.
Spored ~len 35 stav 1 od Ustavot, Republikata se gri`i za
socijalnata za{tita i socijalnata sigurnost na gra|anite soglasno
na~eloto na socijalna pravednost.
Vrz osnova na ovie ustavni odredbi, sistemot na penziskoto i
invalidskoto osiguruvawe go uredil so Zakonot za penziskoto i invalidskoto
osiguruvawe ("Slu`ben vesnik na Republika Makedonija"
(80/1993, 3/1994, 14/1995, 71/1996, 32/1997, 24/2000, 96/2000, 50/2001, 85/
2003, 50/2004, 4/2005, 84/2005, 101/2005 i 70/2006).
Spored ~len 1 od Zakonot, so ovoj zakon se ureduva zadol`itelnoto
penzisko i invalidsko osiguruvawe na rabotnicite vo raboten
odnos i na fizi~kite lica koi vr{at dejnost, osnovite na kapitalnoto
finansirano penzisko osiguruvawe, kako i posebnite uslovi
pod koi oddelni kategorii na osigurenici gi ostvaruvaat pravata od
penziskoto i ivalidskoto osiguruvawe.
Spored ~lenot 2 od Zakonot, sistemot na penziskoto i invalidskoto
osiguruvawe e sostaven od:
- zadol`itelno penzisko i invalidsko osiguruvawe vrz osnova
na generaciska solidarnost;
- zadol`itelno kapitalnoto finansirano penzisko osiguruvawe,
i
-dobrovolno kapitalnoto finansirano penzisko osiguruvawe.
Zadol`itelnoto i dobrovolnoto kapitalno finansirano penzisko
osiguruvawe poblisku }e se uredat so posebni zakon.
Spored ~len 3 od Zakonot, so zadol`itelno penzisko i invalidsko
osiguruvawe po osnov na rabota, a vrz na~eloto na socijalna
pravednost i generaciska solidarnost, se ostvaruvaat prava vo slu~aj
na starost, namaluvawe ili zagubuvawe na rabotnata sposobnost, smrt
i telesno o{tetuvawe.
Spored ~lenot 4 od Zakonot, pravata od penziskoto i invalidskoto
osiguruvawe se steknuvaat i ostvaruvaat vo zavisnost od na~inot,
dol`inata i obemot na vlo`uvaweto na sredstvata za penzisko i
invalidsko osiguruvawe pod uslovi utvrdeni so ovoj zakon.
Vo ~lenot 5 od Zakonot, se utvrdeni pravata od penziskoto i
invalidskoto osiguruvawe, me|u koi e i pravoto na starosna penzija.
Vo ~lenovite 11 do 15 od Zakonot, se opredeleni osigurenite
lica opfateni so penziskoto i invalidskoto osiguruvawe.
23