Zoran Sulejmanbov - Sudija Izvestitel - kniga II (p.1232)

4. Soglasno ~len 8 stav 1 alinea 3 od Ustavot, vladeeweto na
pravoto pretstavuva temelna vrednost na ustavniot poredok na Republika
Makedonija.
Spored ~len 13 stav 1 od Ustavot, liceto obvineto za kaznivo
delo }e se smeta za nevino se dodeka negovata vina ne bide utvrdena so
pravosilna sudska odluka.
Soglasno Amandman XXI so koj e zamenet ~len 15 na Ustavot, se
garantira pravoto na `alba protiv odluki doneseni vo postapka vo
prv stepen pred sud. Pravoto na `alba ili drug vid na pravna za{tita
protiv poedine~ni pravni akti doneseni vo postapka vo prv stepen
pred organ na dr`avnata uprava ili organizacija i drug organ {to
vr{i javni ovlastuvawa se ureduva so zakon.
Spored ~len 51 stav 1 od Ustavot, vo Republika Makedonija zakonite
moraat da bidat vo soglasnost so Ustavot, a site drugi propisi
so Ustavot i so zakon.
Od navedenite ustavni odredbi proizleguva deka posebna garancija
za ostvaruvawe na li~nite gra|anski i politi~ki slobodi i prava
utvrdeni so Ustavot pretstavuva pravoto na gra|aninot na `alba protiv
poedine~ite pravni akti doneseni vo postapka vo prv stepen pred
sudovite. Koristejki go ova pravo, gra|anite ne samo {to imaat mo`nost
da gi za{titat svoite prava i interesi, tuku preku pravoto na
`alba se postignuva i otstranuvawe na nezakonitostite vo raboteweto
na sudovite, so {to se pridonesuva za jaknewe na zakonitosta.
Ottuka, pravoto na `alba ja ima svojata osnova vo opravdanata pretpostavka
deka prvostepenata odluka ne mora sekoga{ da bide zakonita
i spravedliva i poradi toa po `albata odlu~uva sekoga{ povisok sud
so {to se proklamira i dvostepenost vo odlu~uvaweto kako edna od garanciite
za ostvaruvawe na pravata i vrz zakon zasnovanite interesi.
So Zakonot za krivi~nata postapka se utvrduvaat pravilata so
koi se osiguruva nikoj nevin da ne bide osuden, a na vinovnikot da mu
se izre~e krivi~na sankcija pod uslovite {to gi predviduva Krivi~niot
zakonik i vrz osnova na zakonito sprovedenata postapka.
Spored ~len 340 stav 1 na ovoj zakon, so presudata obvinenieto
se odbiva ili obvinetiot se osloboduva od obvinenieto ili se oglasuva
za vinoven.
Vo ~len 350 stav 1 od ovoj zakon, se utvrduva deka protiv presudata
donesena vo prv stepen ovlastenite lica mo`at da izjavat `alba
vo rok od 15 dena od denot na dostavuvaweto na prepisot na presudata.
Soglasno ~len 351 stav 1 na istiot zakon, `alba mo`at da
izjavat strankite, branitelot, zakonskiot zastapnik na obvinetiot i
o{teteniot.
Od navedenata zakonska regulativa i Zakonot vo celina, proizleguva
deka `albata na presuda na prvostepen sud e redoven praven lek,
koj ima suspenzivno i devolutivno dejstvo i so koj se napa|aat site
vidovi prvostepeni presudi. Krugot na lica koi mo`at da izjavat
943