13.05.2013 Views

I. Actas del I Congreso Internacional "Baltasar Gracián: pensamiento

I. Actas del I Congreso Internacional "Baltasar Gracián: pensamiento

I. Actas del I Congreso Internacional "Baltasar Gracián: pensamiento

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

CARMEN CODONER<br />

omnino uestras quoque in respondendo disputationes, ad phllosophorum magis,<br />

quibus est cum oratoribus illa ex repugnatibus sententiis communis conclusio quac<br />

a diak-cticis tertius modas, a rhetoribus evd{jjiE|ia dicttur.<br />

Quintiliano, por su parte, define escuetamente (8, 5, 4):<br />

Entbymema quoque est omne quod mente conceptous, proprie tamen dicitur,<br />

quae est sententia ex contraiiis, propterea quod emitiere inter ceteras uidetur, ut<br />

Horneros pieta, urbs Roma. ...Non semper ad probationem adhibetur, sed aliquando<br />

ad ornatum: -Quorum igitur impuniías, Qtsar. tu:e clementia laus est,<br />

eorum te ipsorum acl cru<strong>del</strong>itatem acuet onuio?-. Non quia sil ralio dissimilis, sed<br />

quia iam per alia, ut id iniuslum appareret. eftectum erat.<br />

El entbymema es la sententia por excelencia, un tipo de silogismo retórico que<br />

no consta de premisas y conclusión, sino que se basa exclusivamente en la contraposición<br />

de dos ideas contrarias; tal como se nos indica, tanto en Cicerón como en<br />

Quintiliano, puede entenderse de varios mcxlos. Uno de ellos simplemente otnnia<br />

Concepta significat, es decir equivale a cualquier <strong>pensamiento</strong> y el tercer valor que<br />

se le atribuye es el de conclusión de un argumento prexedente ex conseauentibus<br />

uet ex repugnan!ibus. Sobre tcxlo es a este último al que se le da la denominación<br />

de entbymema, y pone un ejemplo <strong>del</strong> Pro Miloneúe Cicerón interesante: Pilis inortis<br />

sedetís nitores, cuitts nitam si putelis per nos restituí posse, nolitis".<br />

Ahora bien, hay tipos de sententiw todavía más recientes: ex ínopinaio;<br />

aliunde petíta, id est ex in alinni locum ex loco translata; geminatio; ex contratas;<br />

cum comparatione. uerborum ambiguitas cum rerum falsa simililiuline<br />

coniungitur. Todas ellas van ilustradas, y casi todas ellas, a diferencia de las<br />

facelia', están tomadas de autores literarios.<br />

2.1.2. Facetiae<br />

Al leer el libro de Arturo Zarate <strong>Gracián</strong>. Wit, and tbe baroaue Age" y, en<br />

concreto, el apartado -Classical theories of wilticisms-, me llamó la atención la<br />

frase con que da comienzo:<br />

" Continúa con un ejemplo de Demósienea Optimum autem ukk-tur enthymematis j-rnus.<br />

cura propositio dissimlli uel contraria tatio subkingitur, quale est Demosthenis: -Non enim si quid<br />

unquam contra leges actuní est. itlquc tu i-s niiitaius. kkirco te lonucnit puna liln/rari; quin e contrario<br />

daninari multo magis. Nani. ut si quis eorum damnatus esset, tu haec non scripsisses, ita dinanatUS<br />

si tu fueris, non sirilx-t alius.<br />

[226]<br />

* New York. Peter Lang, 1996, pp. 62 y ss.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!