[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

soli et lunae aut cuicumque caelestium homo uitio cuilibet obnoxius intendit minas eosque territat falso,
ut eis extorqueat ueritatem. Nam et caelum se conlidere comminatur et cetera similia homini inpossibilia,
ut illi dii tamquam insipientissimi pueri falsis et ridiculis comminationibus territi quod imperatur
efficiant. Dicit etiam scripsisse Chaeremonem quendam, talium sacrorum uel potius sacrilegiorum
peritum, ea, quae apud Aegyptios sunt celebrata rumoribus uel de Iside uel de Osiri marito eius,
maximam uim habere cogendi deos, ut faciant imperata, quando ille, qui carminibus cogit, ea se prodere
uel euertere comminatur, ubi se etiam Osiridis membra dissipaturum terribiliter dicit, si facere iussa
neglexerint. Haec atque huius modi uana et insana hominem diis minari, nec quibuslibet, sed ipsis
caelestibus et siderea luce fulgentibus, nec sine effectu, sed uiolenta potestate cogentem atque his
terroribus ad facienda quae uoluerit perducentem, merito Porphyrius admiratur; immo uero sub specie
mirantis et causas rerum talium requirentis dat intellegi illo s haec agere spiritus, quorum genus superius
sub aliorum opinatione descripsit, non, ut ipse posuit, natura, sed uitio fallaces, qui simulant deos et
animas defunctorum, daemones autem non, ut ait ipse, simulant, sed plane sunt. Et quod ei uidetur herbis
et lapidibus et animantibus et sonis certis quibusdam ac uocibus et figurationibus atque figmentis,
quibusdam etiam obseruatis in caeli conuersione motibus siderum fabricari in terra ab hominibus
potestates idoneas uariis effectibus exsequendis, totum hoc ad eosdem ipsos daemones pertinet
ludificatores animarum sibimet subditarum et uoluptaria sibi ludibria de hominum erroribus exhibentes.
Aut ergo re uera dubitans et inquirens ista Porphyrius ea tamen commemorat, quibus conuincantur et
redarguantur, nec ad eas potestates, quae nobis ad beatam uitam capessendam fauent, sed ad deceptores
daemones pertinere monstrentur; aut, ut meliora de philosopho suspicemur, eo modo uoluit hominem
Aegyptium talibus erroribus deditum et aliqua magna se scire opinantem non superba quasi auctoritate
doctoris offendere, nec aperte aduersantis altercatione turbare, sed quasi quaerentis et discere cupientis
humilitate ad ea cogitanda conuertere et quam sint contemnenda uel etiam deuitanda monstrare. Denique
prope ad epistulae finem petit se ab eo doceri, quae sit ad beatitudinem uia ex Aegyptia sapientia.
Ceterum illos, quibus conuersatio cum diis ad hoc esset, ut ob inueniendum fugitiuum uel praedium
comparandum, aut propter nuptias uel mercaturam uel quid huius modi mentem diuinam inquietarent,
frustra eos uideri dicit coluisse sapientiam; illa etiam ipsa numina, cum quibus conuersarentur, etsi de
ceteris rebus uera praedicerent, tamen quoniam de beatitudine nihil cautum nec satis idoneum monerent,
nec deos illos esse nec benignos daemones, sed aut illum, qui dicitur fallax, aut humanum omne
commentum. [XII] Verum quia tanta et talia geruntur his artibus, ut uniuersum modum humanae
facultatis excedant: quid restat, nisi ut ea, quae mirifice tamquam diuinitus praedici uel fieri uidentur nec
tamen ad unius Dei cultum referuntur, cui simpliciter inhaerere fatentibus quoque Platonicis et per multa
testantibus solum beatificum bonum est, malignorum daemonum ludibria et seductoria inpedimenta, quae
uera pietate cauenda sunt, prudenter intellegantur? Porro autem quaecumque miracula siue per angelos
siue quocumque modo ita diuinitus fiunt, ut Dei unius, in quo solo beata uita est, cultum religionemque
commendent, ea uere ab eis uel per eos, qui nos secundum ueritatem pietatemque diligunt, fieri ipso Deo
in.illis operante credendum est. Neque enim audiendi sunt, qui Deum inuisibilem uisibilia miracula
operari negant, cum ipse etiam secundum ipsos fecerit mundum, quem certe uisibilem negare non
possunt. Quidquid igitur mirabile fit in hoc mundo, profecto minus est quam totus hic mundus, id est
caelum et terra et omnia quae in eis sunt, quae certe Deus fecit. Sicut autem ipse qui fecit, ita modus quo
fecit occultus est et inconprehensibilis homini. Quamuis itaque miracula uisibilium naturarum uidendi
assiduitate uiluerint, tamen, cum ea sapienter intuemur, inusitatissimis rarissimisque maiora sunt. Nam et
omni miraculo, quod fit per hominem, maius miraculum est homo. Quapropter Deus, qui fecit uisibilia
caelum et terram, non dedignatur facere uisibilia miracula in caelo uel terra, quibus ad se inuisibilem
colendum excitet animam adhuc uisibilibus deditam; ubi uero et quando faciat, incommutabile consilium
penes ipsum est, in cuius dispositione iam tempora facta sunt quaecumque futura sunt. Nam temporalia
mouens temporaliter non mouetur, nec aliter nouit facienda quam facta, nec aliter inuocantes exaudit
quam inuocaturos uidet. Nam et cum exaudiunt angeli eius, ipse in eis exaudit, tamquam in uero nec
manu facto templo suo, sicut in hominibus sanctis suis, eiusque temporaliter fiunt iussa aeterna eius lege
conspecta.
[XIII] Nec mouere debet, quod, cum sit inuisibilis, saepe uisibiliter patribus apparuisse memoratur. Sicut
enim sonus, quo auditur sententia in silentio intellegentiae constituta, non est hoc quod ipsa: ita et species,
qua uisus est Deus in natura inuisibili constitutus, non erat quod ipse. Verum tamen ipse in eadem specie
corporali uidebatur, sicut illa sententia ipsa in sono uocis auditur; nec illi ignorabant inuisibilem Deum in