[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

minimi filiorum dicens: Benedictus Dominus Deus Sem, et erit Chanaan puer illius; latificet Deus
Iapheth, et habitet in domibus Sem, sicut ipsa eiusdem Noe et uineae plantatio et ex eius fructu inebriatio
et dormientis enudatio, et quae ibi cetera facta atque conscripta sunt, propheticis sunt grauidata sensibus
et uelata tegminibus.
[II] Sed nunc rerum effectu iam in posteris consecuto, quae operta fuerant, satis aperta sunt. Quis enim
haec diligenter et intellegenter aduertens non agnoscat in Christo? Sem quippe, de cuius semine in carne
natus est Christus, interpretatur nominatus. Quid autem nominatius Christo, cuius nomen ubique iam
fragrat, ita ut in cantico canticorum etiam ipsa praecedente prophetia unguento conparetur effuso; in cuius
domibus, id est ecclesiis, habitat gentium latitudo? Nam Iapheth latitudo interpretatur. Cham porro, quod
interpretatur calidus, medius Noe filius, tamquam se ab utroque discernens et inter utrumque remanens,
nec in primitiis Israelitarum nec in plenitudine gentium, quid significat nisi haereticorum genus calidum,
non spiritu sapientiae, sed inpatientiae, quo solent haereticorum feruere praecordia et pacem perturbare
sanctorum? Sed haec in usum cedunt proficientium, iuxta illud apostoli: Oportet et haereses esse, ut
probati manifesti fiant in uobis. Vnde etiam scriptum est: Filius eruditus sapiens erit, inprudente autem
ministro utetur. Multa quippe ad fidem catholicam pertinentia, dum haereticorum calida inquietudine
exagitantur, ut aduersus eos defendi possint, et considerantur diligentius et intelleguntur clarius et
instantius praedicantur, et ab aduersario mota quaestio discendi existit occasio. Quamuis non solum qui
sunt apertissime separati, uerum omnes, qui Christiano uocabulo gloriantur et perdite uiuunt, non absurde
possunt uideri medio Noe filio figurati; passionem quippe Christi, quae illius hominis nuditate significata
est, et adnuntiant profitendo, et male agendo exhonorant. De talibus ergo dictum est: Ex fructibus eorum
cognoscetis eos. Ideo Cham in filio suo maledictus est, tamquam in fructu suo, id est in opere suo. Vnde
conuenienter et ipse filius eius Chanaan interpretatur motus eorum; quod aliud quid est quam opus
eorum? Sem uero et Iapheth tamquam circumcisio et praeputium, uel sicut alio modo eos appellat
apostolus, Iudaei et Graeci, sed uocati et iustificati, cognita quoquo modo nuditate patris, qua
significabatur passio Saluatoris, sumentes uestimentum posuerunt supra dorsa sua et intrauerunt auersi et
operuerunt nuditatem patris sui, nec uiderunt quod reuerendo texerunt. Quodam enim modo in passione
Christi et quod pro nobis factum est honoramus et Iudaeorum facinus auersamur. Vestimentum significat
sacramentum, dorsa memoriam praeteritorum, quia passionem Christi eo scilicet iam tempore, quo habitat
Iapheth in domibus Sem et malus frater in medio eorum, transactam celebrat ecclesia, non adhuc
prospectat futuram.
Sed malus frater in filio suo, hoc est, in opere suo, puer, id est seruus est fratrum bonorum, cum ad
exercitationem patientiae uel ad prouectum sapientiae scienter utantur malis boni. Sunt enim teste
apostolo, qui Christum adnuntiant non caste; sed siue occasione, inquit, siue ueritate Christus adnuntietur.
Ipse quippe plantauit uineam, de qua dicit propheta: Vinea Domini Sabaoth domus Israel est, et bibit de
uino eius (siue ille calix hic intellegatur, de quo dicit: Potestis bibere calicem, quem ego bibiturus sum?
et: Pater, si fieri potest, transeat calix iste, quo suam sine dubio significat passionem; siue, quia uinum
fructus est uineae, hoc potius illo significatum est, quod ex ipsa uinea, hoc est ex genere Israelitarum,
carnem pro nobis et sanguinem, ut pati posset, adsumpsit), et inebriatus est, id est passus est, et nudatus
est: ibi namque nudata est, id est apparuit, eius infirmitas, de qua dicit apostolus: Etsi crucifixus est ex
infirmitate. Vnde idem dicit: Infirmum Dei fortius est hominibus, et stultum Dei sapientius est hominibus.
Quod uero cum dictum esset: Et nudatus est, addidit scriptura: In domo sua, eleganter ostendit, quod a
suae carnis gente et domesticis sanguinis sui, utique Iudaeis, fuerat crucem mortemque passurus. Hanc
passionem Christi foris in sono tantum uocis reprobi adnuntiant; non enim quod adnuntiant intellegunt.
Probi autem in interiore homine habent tam grande mysterium atque honorant intus in corde infirmum et
stultum Dei, quia fortius et sapientius est hominibus. Huius rei figura est, quod Cham exiens hoc nuntiauit
foris; Sem uero et Iapheth, ut hoc uelarent, id est honorarent, ingressi sunt, hoc est interius id egerunt.
Haec scripturae secreta diuinae indagamus, ut possumus, alius alio magis minusue congruenter, uerum
tamen fideliter certum tenentes non ea sine aliqua praefiguratione futurorum gesta atque conscripta neque
nisi ad Christum et eius ecclesiam, quae ciuitas Dei est, esse referenda; cuius ab initio generis humani non
defuit praedicatio, quam per omnia uidemus impleri. Benedictis igitur duobus filiis Noe atque uno in
medio eorum maledicto deinceps usque ad Abraham de iustorum aliquorum, qui pie Deum colerent,
commemoratione silentium est per annos amplius quam mille. Nec eos defuisse crediderim, sed si omnes
commemorarentur, nimis longum fieret, et esset haec historica magis diligentia quam prophetica
prouidentia. Illa itaque exequitur litterarum sacrarum scriptor istarum uel potius per eum Dei Spiritus,