[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

qui tunc esse potuerunt, scriptorem sacrae huius historiae necesse habuisse nominare, sed eos solos, quos
operis suscepti ratio postulabat. Propositum quippe scriptoris illius fuit, per quem sanctus Spiritus id
agebat, per successiones certarum generationum ex uno homine propagatarum peruenire ad Abraham ac
deinde ex eius semine ad populum Dei, in quo distincto a ceteris gentibus praefigurarentur et
praenuntiarentur omnia, quae de ciuitate, cuius aeternum erit regnum, et de rege eius eodemque conditore
Christo in Spiritu praeuidebantur esse uentura; ita ut nec de altera societate hominum taceretur, quam
terrenam dicimus ciuitatem, quantum ei commemorandae satis esset, ut ciuitas Dei etiam suae aduersariae
conparatione clarescat. Cum igitur scriptura diuina, ubi et numerum annorum, quos illi homines uixerunt,
commemorat, ita concludat, ut dicat de illo, de quo loquebatur: Et genuit filios et filias, et fuerunt omnes
dies illius uel illius quos uixit anni tot, et mortuus est: numquid quia eosdem filios et filias non nominat,
ideo intellegere non debemus per tam multos annos, quibus tunc in saeculi huius prima aetate uiuebant,
nasci potuisse plurimos homines, quorum coetibus condi possent etiam plurimae ciuitates? Sed pertinuit
ad Deum, quo ista inspirante conscripta sunt, has duas societates suis diuersis generationibus primitus
digerere atque distinguere, ut seorsum hominum, hoc est secundum hominem uiuentium, seorsum autem
filiorum Dei, id est hominum secundum Deum uiuentium, generationes contexerentur usque diluuium,
ubi ambarum societatum discretio concretioque narratur; discretio quidem, quod ambarum separatim
generationes commemorantur, unius fratricidae Cain, alterius autem qui uocabatur Seth; natus quippe
fuerat et ipse de Adam pro illo, quem frater occidit; concretio autem, quia bonis in deterius declinantibus
tales uniuersi facti fuerant, ut diluuio delerentur; excepto uno iusto, cui nomen erat Noe, et eius coniuge et
tribus filiis totidemque nuribus, qui homines octo ex illa omnium uastatione mortalium per arcam euadere
meruerunt.
Quod igitur scriptum est: Et cognouit Cain uxorem suam, et concipiens peperit Enoch; et erat aedificans
ciuitatem in nomine filii sui Enoch: non est quidem consequens, ut istum primum filium genuisse
credatur. Neque enim hoc ex eo putandum est, quia dictus est cognouisse uxorem suam, quasi tunc se illi
primitus concumbendo miscuisset. Nam et de ipso patre omnium Adam non tunc solum hoc dictum est,
quando conceptus est Cain, quem primogenitum uidetur habuisse; uerum etiam posterius eadem scriptura:
Cognouit, inquit, Adam Euam uxorem suam, et concepit et peperit filium, et nominauit nomen illius Seth.
Vnde intellegitur ita solere illam scripturam loqui, quamuis non semper cum in ea legitur factos hominum
fuisse conceptus, non tamen solum cum primum sibi sexus uterque miscetur. Nec illud necessario est
argumento, ut primogenitum patri existimemus Enoch, quod eius nomine illa ciuitas nuncupata est. Non
enim ab re est, ut propter aliquam causam, cum et alios haberet, diligeret eum pater ceteris amplius.
Neque enim et Iudas primogenitus fuit, a quo Iudaea cognominata est et Iudaei. Sed etiamsi conditori
ciuitatis illius iste filius primus est natus, non ideo putandum est tunc a patre conditae ciuitati nomen eius
inpositum, quando natus est, quia nec constitui tunc ab uno poterat ciuitas, quae nihil est aliud quam
hominum multitudo aliquo societatis uinculo conligata; sed cum illius hominis familia tanta numerositate
cresceret, ut haberet iam populi quantitatem, tunc potuit utique fieri, ut et constitueret et nomen
primogeniti sui constitutae inponeret ciuitati. Tam longa quippe uita illorum hominum fuit, ut illic
memoratorum, quorum et anni taciti non sunt, qui uixit minimum ante diluuium, ad septingentos
quinquaginta tres perueniret. Nam plures nongentos annos etiam transierunt, quamuis nemo ad mille
peruenerit. Quis itaque dubitauerit per unius hominis aetatem tantum multiplicari potuisse genus
humanum, ut esset unde constituerentur non una, sed plurimae ciuitates? Quod ex hoc conici facillime
potest, quia ex uno Abraham non multo amplius quadringentis annis numerositas Hebraeae gentis tanta
procreata est, ut in exitu eiusdem populi ex Aegypto sescenta hominum milia fuisse referantur bellicae
iuuentutis; ut omittamus gentem Idumaeorum non pertinentem ad populum Israel, quam genuit frater eius
Esau, nepos Abrahae, et alias natas ex semine ipsius Abrahae non per Sarram coniugem procreato.
[IX] Quam ob rem nullus prudens rerum existimator dubitauerit Cain non solum aliquam, uerum etiam
magnam potuisse condere ciuitatem, quando in tam longum tempus protendebatur uita mortalium; nisi
forte infidelium quispiam ex ipsa numerositate annorum nobis ingerat quaestionem, qua uixisse tunc
homines scriptum est in auctoritatibus nostris, et hoc neget esse credendum. Ita quippe non credunt etiam
magnitudines corporum longe ampliores tunc fuisse quam nunc sunt. Vnde et nobilissimus eorum poeta
Vergilius de ingenti lapide, quem in agrorum limite infixum uir fortis illorum temporum pugnans et rapuit
et cucurrit et intorsit et misit:
Vix illum (inquit) lecti bis sex ceruice subirent,
Qualia nunc hominum producit corpora tellus, significans maiora tunc corpora producere solere tellurem.