[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

factum fuisse credibile est. Seth filius eius non ducentorum quinque, sicut nos legimus, sed centum
quinque fuit, quando genuit Enos; ac per hoc secundum istos nondum habebat undecim annos aetatis.
Quid dicam de Cainan eius filio, qui cum apud nos centum septuaginta reperiatur, apud Hebraeos
septuaginta legitur fuisse, quando genuit Maleleel? Quis generat homo septennis, si tunc anni septuaginta
nuncupabantur, qui septem fuerunt?
[XIII] Sed cum hoc dixero, continuo referetur illud Iudaeorum esse mendacium, de quo superius satis
actum est; nam septuaginta interpretes laudabiliter celebratos uiros non potuisse mentiri. Vbi si quaeram,
quid sit credibilius, Iudaeorum gentem tam longe lateque diffusam in hoc conscribendum mendacium uno
consilio conspirare potuisse et, dum aliis inuident auctoritatem, sibi abstulisse ueritatem, an septuaginta
homines, qui etiam ipsi Iudaei erant, uno in loco positos, quoniam rex Aegyptius Ptolomaeus eos ad hoc
opus asciuerat, ipsam ueritatem gentibus alienigenis inuidisse et communicato istuc fecisse consilio: quis
non uideat quid procliuias faciliusque credatur? Sed absit ut prudens quispiam uel Iudaeos cuiuslibet
peruersitatis atque malitiae tantum potuisse credat in codicibus tam multis et tam longe lateque dispersis,
uel septuaginta illos memorabiles uiros hoc de inuidenda gentibus ueritate unum communicasse
consilium. Credibilius ergo quis dixerit, cum primum de bibliotheca Ptolomaei describi ista coeperunt,
tunc aliquid tale fieri potuisse in codice uno, sed primitus inde descripto, unde iam latius emanaret; ubi
potuit quidem accidere etiam scriptoris error. Sed hoc in illa quaestione de uita Mathusalae non absurdum
est suspicari, et in illo alio, ubi superantibus uiginti quattuor annis summa non conuenit. In his autem, in
quibus continuatur ipsius mendositatis similitudo, ita ut ante genitum filium, qui ordini inseritur, alibi
supersint centum anni, alibi desint; post genitum autem ubi deerant supersint, ubi supererant desint, ut
summa conueniat; et hoc in prima, secunda, tertia, quarta, quinta, septima generatione inuenitur: uidetur
habere quandam, si dici potest, error ipse constantiam nec casum redolet, sed industriam.
Itaque illa diuersitas numerorum aliter se habentium in codicibus Graecis et Latinis, aliter in Hebraeis, ubi
non est ista de centum annis prius additis et postea detractis per tot generationes continuata parilitas, nec
malitiae Iudaeorum nec diligentiae uel prudentiae septuaginta interpretum, sed scriptoris tribuatur errori,
qui de bibliotheca supradicti regis codicem describendum primus accepit. Nam etiam nunc, ubi numeri
non faciunt intentum ad aliquid, quod facile possit intellegi uel quod appareat utiliter disci, et neglegenter
describuntur et neglegentius emendantur. Quis enim sibi existimet esse discendum, quot milia hominum
tribus Israel singillatim habere potuerunt? quoniam prodesse aliquid non putatur; et quotus quisque
hominum est, cui profunditas utilitatis huius appareat? Hic uero, ubi per tot contextas generationes
centum anni alibi adsunt, alibi desunt, et post natum, qui commemorandus fuerat, filium desunt ubi
adfuerunt, adsunt ubi defuerunt, ut summa concordet, nimirum cum uellet persuadere, qui hoc fecit, ideo
numerosissimos annos uixisse antiquos, quod eos breuissimos nuncupabant, et hoc de maturitate
pubertatis, qua idonea filii gignerentur, conaretur ostendere, atque ideo in illis centum annis decem
nostros insinuandos putaret incredulis, ne homines tamdiu uixisse recipere in fidem nollent, addidit
centum, ubi gignendis filiis habilem non inuenit aetatem, eosdemque post genitos filios, ut congrueret
summa, detraxit. Sic quippe uoluit credibiles facere idonearum generandae proli conuenientias aetatum,
ut tamen numero non fraudaret uniuersas aetates uiuentium singulorum. Quod autem id in sexta
generatione non fecit, hoc ipsum est quod magis monet ideo illum fecisse, cum res, quam dicimus,
postulauit, quia non fecit, ubi non postulauit. Inuenit namque in eadem generatione apud Hebraeos uixisse
Iared, antequam genuisset Enoch, centum sexaginta duos, qui secundum illam rationem breuium annorum
fiunt anni sedecim et aliquid minus quam menses duo; quae iam aetas apta est ad gignendum, et ideo
addere centum annos breues, ut nostri uiginti sex fierent, necesse non fuit, nec post natum Enoch eos
detrahere, quos non addiderat ante natum. Sic factum est ut hic nulla esset inter codices utrosque uarietas.
Sed rursus mouet, cur in octaua generatione, antequam de Mathusalam nasceretur Lamech, cum apud
Hebraeos legantur centum octoginta duo anni, uiginti minus inueniuntur in codicibus nostris, ubi potius
addi centum solent, et post genitum Lamech conplendam restituuntur ad summam, quae in codicibus
utrisque non discrepat. Si enim centum septuaginta annos propter pubertatis maturitatem decem et septem
uolebat intellegi, sicut nihil addere, ita nihil detrahere iam debebat, quia inuenerat aetatem idoneam
generationi filiorum, propter quam in aliis centum illos annos, ubi eam non inueniebat, addebat. Hoc
autem de uiginti annis merito putaremus casu mendositatis accidere potuisse, nisi eos, sicut prius
detraxerat, restituere postea curaret, ut summae conueniret integritas. An forte astutius factum
existimandum est, ut illa, qua centum anni prius solent adici et postea detrahi, occultaretur industria, cum
et illic, ubi necesse non fuerat, non quidem de centum annis, uerum tamen de quantulocumque numero