[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

onos; ibi non erit magna industria ditare publicum aerarium priuatis rebus angustis, ubi thensaurus
communis est ueritatis. Proinde non solum ut talis merces talibus hominibus redderetur Romanum
imperium ad humanam gloriam dilatatum est; uerum etiam ut ciues aeternae illius ciuitatis, quamdiu hic
peregrinantur, diligenter et sobrie illa intueantur exempla et uideant quanta dilectio debeatur supernae
patriae propter uitam aeternam, si tantum a suis ciuibus terrena dilecta est propter hominum gloriam.
[XVII] Quantum enim pertinet ad hanc uitam mortalium, quae paucis diebus ducitur et finitur, quid
interest sub cuius imperio uiuat homo moriturus, si illi qui imperant ad impia et iniqua non cogant? Aut
uero aliquid nocuerunt Romani gentibus, quibus subiugatis inposuerunt leges suas, nisi quia id factum est
ingenti strage bellorum? Quod si concorditer fieret, id ipsum fieret meliore successu; sed nulla esset
gloria triumphantium. Neque enim et Romani non uiuebant sub legibus suis, quas ceteris inponebant. Hoc
si fieret sine Marte et Bellona, ut nec Victoria locum haberet, nemine uincente ubi nemo pugnauerat:
nonne Romanis et ceteris gentibus una esset eademque condicio? praesertim si mox fieret, quod postea
gratissime atque humanissime factum est, ut omnes ad Romanum imperium pertinentes societatem
acciperent ciuitatis et Romani ciues essent, ac sic esset omnium, quod erat ante paucorum; tantum quod
plebs illa, quae suos agros non haberet, de publico uiueret; qui pastus eius per bonos administratores rei
publicae gratius a concordibus praestaretur quam uictis extorqueretur.
Nam quid intersit ad incolumitatem bonosque mores, ipsas certe hominum dignitates, quod alii uicerunt,
alii uicti sunt, omnino non uideo, praeter illum gloriae humanae inanissimum fastum, in quo perceperunt
mercedem suam, qui eius ingenti cupidine arserunt et ardentia bella gesserunt. Numquid enim illorum
agri tributa non soluunt? Numquid eis licet discere, quod aliis non licet? Numquid non multi senatores
sunt in aliis terris, qui Romam ne facie quidem norunt? Tolle iactantiam, et omnes homines quid sunt nisi
homines? Quod si peruersitas saeculi admitteret, ut honoratiores essent quique meliores: nec sic pro
magno haberi debuit honor humanus, quia nullius est ponderis fumus. Sed utamur etiam in his rebus
beneficio Domini Dei nostri; consideremus quanta contempserint, quae pertulerint, quas cupiditates
subegerint pro humana gloria, qui eam tamquam mercedem talium uirtutum accipere meruerunt, et ualeat
nobis etiam hoc ad opprimendam superbiam, ut, cum illa ciuitas, in qua nobis regnare promissum est,
tantum ab hac distet, quantum distat caelum a terra, q temporali laetitia uita aeterna, ab inanibus laudibus
solida gloria, a societate mortalium societas angelorum, a lumine solis et lunae lumen eius qui solem fecit
et lunam, nihil sibi magnum fecisse uideantur tantae patriae ciues, si pro illa adipiscenda fecerint boni
operis aliquid uel mala aliqua sustinuerint, cum illi pro hac terrena iam adepta tanta fecerint, tanta
perpessi sint, praesertim quia remissio peccatorum, quae ciues ad aeternam colligit patriam, habet aliquid,
cui per umbram quandam simile fuit asylum illud Romuleum, quo multitudinem, qua illa ciuitas
conderetur, quorumlibet delictorum congregauit inpunitas.
[XVIII] Quid ergo magnum est pro illa aeterna caelestique patria cuncta saeculi huius quamlibet iucunda
blandimenta contemnere, si pro hac temporali atque terrena filios Brutus potuit et occidere, quod illa
facere neminem cogit? Sed certe difficilius est filios interimere, quam quod pro ista faciendum est, ea,
quae filiis congreganda uidebantur atque seruanda, uel donare pauperibus uel, si existat temptatio, quae id
pro fide atque iustitia fieri compellat, amittere. Felices enim uel nos uel filios nostros non diuitiae terrenae
faciunt aut nobis uiuentibus amittendae aut nobis mortuis a quibus nescimus uel forte a quibus nolumus
possidendae; sed Deus felices facit, qui est mentium uera opulentia. Bruto autem, quia filios occidit,
infelicitatis perhibet testimonium etiam poeta laudator. Ait enim:
Natosque pater noua bella mouentes
Ad poenam pulchra pro libertate uocabit
Infelix, utcumque ferent ea facta minores. Sed uersu sequenti consolatus est infelicem:
Vincit amor patriae laudumque inmensa cupido. Haec sunt duo illa, libertas et cupiditas laudis humanae,
quae ad facta compulit miranda Romanos. Si ergo pro libertate moriturorum et cupiditate laudum, quae a
mortalibus expetuntur, occidi filii a patre potuerunt: quid magnum est, si pro uera libertate, quae nos ab
iniquitatis et mortis et diaboli dominatu liberos facit, nec cupiditate humanarum laudum, sed caritate
liberandorum hominum, non a Tarquinio rege, sed a daemonibus et daemonum principe, non filii
occiduntur, sed Christi pauperes inter filios computantur?
Si alius etiam Romanus princeps, cognomine Torquatus, filium, non quia contra patriam, sed etiam pro
patria, tamen quia contra imperium suum, id est contra quod imperauerat pater imperator, ab hoste
prouocatus iuuenali ardore pugnauerat, licet uicisset, occidit, ne plus mali esset in exemplo imperii
contempti quam boni in gloria hostis occisi: ut quid se iactent, qui pro inmortalis patriae legibus omnia,