[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

nolentes derogare fidem codicibus, quos in auctoritatem celebriorem suscepit ecclesia, et credentes
Iudaeorum potius quam istos non habere quod uerum est. Non enim admittunt, quod magis hic esse
potuerit error interpretum, quam in ea lingua esse falsum, unde in nostram per Graecam scriptura ipsa
translata est, sed inquiunt non esse credibile septuaginta interpretes, qui uno simul tempore unoque sensu
interpretati sunt, errare potuisse aut ubi nihil eorum intererat uoluisse mentiri; Iudaeos uero, dum nobis
inuident, quod lex et prophetae ad nos interpretando transierint, mutasse quaedam in codicibus suis, ut
nostris minueretur auctoritas. Hanc opinionem uel suspicionem accipiat quisque ut putauerit; certum est
tamen non uixisse Mathusalam post diluuium, sed eodem anno fuisse defunctum, si uerum est quod de
numero annorum in Hebraeis codicibus inuenitur. De illis autem septuaginta interpretibus quid mihi
uideatur, suo loco diligentius inserendum est, cum ad ipsa tempora, quantum necessitas huius operis
postulat, commemoranda adiuuante Domino uenerimus. Praesenti enim sufficit quaestioni secundum
utrosque codices tam longas habuisse uitas illius aeui homines, ut posset aetate unius, qui de duobus, quos
solos terra tunc habuit, parentibus primus est natus, ad constituendam etiam ciuitatem multiplicari genus
humanum.
[XII] Neque enim ullo modo audiendi sunt, qui putant aliter annos illis temporibus conputatos, id est
tantae breuitatis, ut unus annus noster decem illos habuisse credatur. Quapropter, inquiunt, cum audierit
quisque uel legerit nongentos annos quemque uixisse, debet intellegere nonaginta; decem quippe illi anni
unus est noster et decem nostri centum illi fuerunt. Ac per hoc, ut putant, uiginti trium annorum fuit
Adam, quando genuit Seth, et ipse Seth uiginti agebat et sex menses, quando ex illo natus est Enos, quos
appellat scriptura ducentos et quinque annos; quoniam sicut isti suspicantur, quorum exponimus
opinionem, unum annum, qualem nunc habemus, in decem partes illi diuidebant et easdem partes annos
uocabant; quarum partium habet una quadratum senarium, eo quod sex diebus Deus perfecerit opera sua,
ut in septimo requiesceret (de qua re in libro undecimo, sicut potui, disputaui); sexiens autem seni, qui
numerus quadratum senarium facit, triginta sex dies sunt; qui multiplicati deciens ad trecentos sexaginta
perueniunt, id est duodecim menses lunares. Propter quinque dies enim reliquos, quibus solaris annus
impletur, et diei quadrantem, propter quem quater ductum eo anno, quo bissextum uocant, unus dies
adicitur, addebantur a ueteribus postea dies, ut occurreret numerus annorum, quod dies Romani
intercalares uocabant. Proinde etiam Enos, quem genuit Seth, decem et nouem agebat annos, quando ex
illo natus est filius eius Cainan, quos annos dicit scriptura centum nonaginta. Et deinceps per omnes
generationes, in quibus hominum anni commemorantur ante diluuium, nullus fere in nostris codicibus
inuenitur, qui, cum esset centum annorum uel infra uel etiam centum uiginti aut non multo amplius,
genuerit filium; sed qui minima aetate genuerunt, centum sexaginta, et quod excurrit, fuisse referuntur;
quia nemo, inquiunt, decem annorum homo potest gignere filios, qui numerus centum appellabantur anni
ab illis hominibus; sed in annis sedecim est matura pubertas et proli iam idonea procreandae, quos centum
et sexaginta annos illa tempora nuncupabant. Vt autem aliter annum tunc fuisse conputatum non sit
incredibile, adiciunt quod apud plerosque scriptores historiae reperitur, Aegyptios habuisse annum
quattuor mensum, Acarnanas sex mensum, Lauinios tredecim mensum. Plinius Secundus cum
commemorasset relatum fuisse in litteras quendam uixisse centum quinquaginta duos, alium decem
amplius, alios ducentorum annorum habuisse uitam, alios trecentorum, quosdam ad quingentos, alios ad
sescentos, nonnullos ad octingentos etiam peruenisse, haec omnia inscitia temporum accidisse arbitratus
est. "Alii quippe, inquit, aestate determinabant annum et alterum hieme, alii quadripertitis temporibus,
sicut Arcades, inquit, quorum anni trimenstres fuerunt." Adiecit etiam aliquando Aegyptios, quorum
paruos annos quaternorum mensum fuisse supra diximus, lunae fine limitasse annum. "Itaque apud eos,
inquit, et singula milia annorum uixisse produntur."
His uelut probabilibus argumentis quidam non destruentes fidem sacrae huius historiae, sed astruere
nitentes, ne sit incredibile quod tam multos annos uixisse referuntur antiqui, persuaserunt sibi, nec se
suadere inpudenter existimant, tam exiguum spatium temporis tunc annum uocatum, ut illi decem sint
unus noster et decem nostri centum illorum. Hoc autem esse falsissimum documento euidentissimo
ostenditur. Quod antequam faciam, non mihi tacendum uidetur, quae credibilior possit esse suspicio.
Poteramus certe hanc adseuerationem ex Hebraeis codicibus redarguere atque conuincere, ubi Adam non
ducentorum triginta, sed centum triginta annorum fuisse reperitur, quando tertium genuit filium; qui anni
si tredecim nostri sunt, procul dubio, primum quando genuit, undecim uel non multo amplius annorum
fuit. Quis potest hac aetate generare usitata ista nobisque notissima lege naturae? Sed hunc omittamus,
qui fortasse etiam quando creatus est potuit; non enim eum tam paruum, quam infantes nostri sunt,