[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

solum solem uel ullum siderum deum esse non credens, sed nec Iouem nec ullum deorum omnino in
mundo habitare contendens, ad quem preces hominum supplicationesque perueniant. Nonne ibi
Aristippus in uoluptate corporis summum bonum ponens, ibi Antisthenes uirtute animi potius hominem
fieri beatum adseuerans, duo philosophi nobiles et ambo Socratici, in tam diuersis atque inter se contrariis
finibus uitae summam locantes, quorum etiam ille fugiendam, iste administrandam sapienti dicebat esse
rem publicam, ad suam quisque sectam sectandam discipulos congregabat? Nempe palam in conspicua et
notissima porticu, in gymnasus, in hortulis, in locis publicis ac priuatis cateruatim pro sua quisque
opinione certabant, alii adserentes unum, alii innumerabiles mundos; ipsum autem unum alii ortum esse,
alii uero initium non habere; alii interiturum, alii semper futurum; alii mente diuina, alii fortuito et casibus
agi; alii inmortales esse animas, alii mortales; et qui inmortales, alii reuolui in bestias, alii nequaquam;
qui uero mortales, alii mox interire post corpus, alii uiuere etiam postea uel paululum uel diutius, non
tamen semper; alii in corpore constituentes finem boni, alii in animo, alii in utroque, alii extrinsecus
posita etiam bona ad animum et corpus addentes; alii sensibus corporis semper, alii non semper, alii
numquam putantes esse credendum. Has et alias paene innumerabiles dissensiones philosophorum quis
umquam populus, quis senatus, quae potestas uel dignitas publica impiae ciuitatis diiudicandas et alias
probandas ac recipiendas, alias inprobandas repudiandasque curauit, ac non passim sine ullo iudicio
confuseque habuit in gremio suo tot controuersias hominum dissidentium, non de agris et domibus uel
quacumque pecuniaria ratione, sed de his rebus, quibus aut misere uiuitur aut beate? Vbi etsi aliqua uera
dicebantur, eadem licentia dicebantur et falsa, prorsus ut non frustra talis ciuitas mysticum uocabulum
Babylonis acceperit. Babylon interpretatur quippe confusio, quod nos iam dixisse meminimus. Nec
interest diaboli regis eius, quam contrariis inter se rixentur erroribus, quos merito multae uariaeque
impietatis pariter possidet.
At uero gens illa, ille populus, illa ciuitas, illa res publica, illi Israelitae, quibus credita sunt eloquia Dei,
nullo modo pseudoprophetas cum ueris prophetis parilitate licentiae confuderunt, sed concordes inter se
atque in nullo dissentientes sacrarum litterarum ueraces ab eis agnoscebantur et tenebantur auctores. Ipsi
eis erant philosophi, hoc est amatores sapientiae, ipsi sapientes, ipsi theologi, ipsi prophetae, ipsi doctores
probitatis atque pietatis. quicumque secundum illos sapuit et uixit, non secundum homines, sed secundum
Deum, qui per eos locutus est, sapuit et uixit. Ibi si prohibitum est sacrilegium, Deus prohibuit. Si dictum
est: Honora patrem tuum et matrem totam, Deus iussit. Si dictum est: Non moechaberis, non homicidium
facies, non furaberis, et cetera huius modi, non haec ora humana, sed oracula diuina fuderunt. quidquid
philosophi quidam inter falsa, quae opinati sunt, uerum uidere potuerunt et laboriosis disputationibus
persuadere moliti sunt, quod mundum istum Deus fecerit eumque ipse prouidentissimus administret, de
honestate uirtutum, de amore patriae, de fide amicitiae, de bonis operibus atque omnibus ad mores probos
pertinentibus rebus, quamuis nescientes ad quem finem et quonam modo essent ista omnia referenda,
propheticis, hoc est diuinis, uocibus, quamuis per homines, in illa ciuitate populo commendata sunt, non
argumentationum concertationibus inculcata, ut non hominis ingenium, sed Dei eloquium contemnere
formidaret, qui illa cognosceret.
[XLII] Has sacras litteras etiam unus Ptolomaeorum regum Aegypti nosse studuit et habere. Nam post
Alexandri Macedonis, qui etiam Magnus cognominatus est, mirificentissimam minimeque diuturnam
potentiam, qua uniuersam Asiam, immo paene totum orbem, partim ui et armis, partim terrore subegerat
(quando inter cetera Orientis etiam Iudaeam ingressus obtinuit), eo mortuo comites eius cum regnum illud
amplissimum non pacifice inter se possessuri diuisissent, sed potius dissipassent bellis omnia uastaturi,
Ptolomaeos reges habere coepit Aegyptus; quorum primus, Lagi filius, multos ex Iudaea captiuos in
Aegyptum transtulit. Huic autem succedens alius Ptolomaeus, qui est appellatus Philadelphus, omnes,
quos ille adduxerat subiugatos, liberos redire permisit; insuper et dona regia in templum Dei misit
petiuitque ab Eleazaro tunc pontifice dari sibi scripturas, quas profecto audierat fama praedicante diuinas,
et ideo concupiuerat habere in bibliotheca, quam nobilissimam fecerat. Has ei cum idem pontifex misisset
Hebraeas, post ille etiam interpretes postulauit; et dati sunt septuaginta duo, de singulis duodecim
tribubus seni homines, linguae utriusque doctissimi Hebraeae scilicet atque Graecae, quorum interpretatio
ut Septuaginta uocetur, iam obtinuit consuetudo. Traditur sane tam mirabilem ac stupendum planeque
diuinum in eorum uerbis fuisse consensum, ut, cum ad hoc opus separatim singuli sederint (ita enim
eorum fidem Ptolomaeo placuit explorare), in nullo uerbo, quod idem significaret et tantundem ualeret,
uel in uerborum ordine alter ab altero discreparet; sed tamquam unus esset interpres, ita quod omnes
interpretati sunt unum erat; quoniam re uera spiritus erat unus in omnibus. Et ideo tam mirabile Dei